مبارزهٔ هدفمند و پرشور مردم سودان که مرحلهٔ کنونی آن از آذر سال پیش آغاز شده بود، در هفتهٔ گذشته وارد مرحلهٔ حساس و تعیین‌کننده‌ای شد.

روز پنج‌شنبه ۲۲ فروردین، در حالی که چند روز بود که ده‌ها هزار تن از مردم معترض با شعارهای پُرطنین خود با خواستِ تغییر رژیم دیکتاتوری و خودداری نظامیان از کشتار تظاهرکنندگان معترض در مقابل ستاد کل ارتش سودان در خارطوم به تحصن نشسته بودند، بیانیه‌ای از طرف »شواری نظامی موقت”مبنی بر برکناری و بازداشت رئیس‌جمهور عمر البشیر از قدرت توسط فرماندهان نظامی سودان صادر شد.

عمر البشیر، رئیس‌جمهور دیکتاتور سودان که نزدیک به سی سال پیش در پی کودتای نظامی ۱۳۶۸ در ائتلاف با اسلام‌گرایان ”جبههٔ نجات اسلامی» به رهبری حسن الترابی قدرت را به دست آورده بود، سه دهه با سرکوبگری بر مردم آن کشور حکومت کرد. او به خاطر سرکوب جنبش مردم در منطقهٔ دارفور سودان، در دادگاه بین‌المللی به نسل‌کشی و جنایت جنگی علیه بشریت متهم است.

امّا در پی صدور بیانیهٔ شورای نظامی موقت، رهبران جنبش مردمی سودان که حزب کمونیست سودان و اتحادیهٔ تشکل‌های حرفه‌یی سودان (SPA)  در آن شرکت دارند، در برخوردی قاطع با کودتاچیان- که می‌تواند درس مهمی برای همهٔ جنبش‌های آزادی‌بخش مردمی در جهان باشد- قصد و هویت و حقانیّت کودتاچیان را زیر علامت سؤال بردند و از مردم خواستند که در خیابان‌ها و میدان‌های پایتخت و شهرهای دیگر باقی بمانند تا به هدف نهایی خود برای برپایی دولت و حکومتی غیرنظامی و دموکراتیک دست یابند. به گزارش رسانه‌ها، و نیز بر اساس اطلاعیه‌های حزب کمونیست سودان، صدها هزار تن از مردم سودان بدون اعتنا به اعلام حکومت نظامی، در خیابان‌ها و میدان‌های اصلی شهرها به مبارزهٔ مدنی خود ادامه دادند و عمل رهبران نظامی و امنیتی در اعلام شرایط ویژه و حکومت نظامی را تقبیح و خنثی کردند.

حزب کمونیست سودان که نقش برجسته‌ای در هدایت جنبش مردمی سودان دارد، در همان اولین اظهارنظرهای خود پس از برکناری عمر البشیر توسط نظامیان، آنچه را که روز پنج‌شنبه ۱۱ آوریل (۲۲ فروردین) اتفاق افتاد، کودتا ارزیابی کرد.

رفقای سودانی اقدام نظامیان را کودتایی سفید دانستند که طی آن بخشی از ائتلافِ شریک در حکومت دیکتاتوری سابق، حالا بدون حضور عمر البشیر، سعی دارد که قدرت دولتی را در دست بگیرد. رفیق رشید الشیخ، سخنگوی حزب برادر در اروپا، توضیح داد که سران کودتا سعی دارند که ماهرانه نقش خود را در دیکتاتوری حاکم و همچنین پرونده‌های ننگین خود را در جنایت‌های ضدبشری صورت گرفته در دارفور پنهان کنند و به فراموشی بسپارند. لازم به یادآوری است که رهبر کودتا، ژنرال احمد عوض بن‌عوف، وزیر دفاع دولت البشیر، در جریان درگیری‌های خونین دارفور فرماندهی نیروهای امنیتی سودان را به عهده داشته است.

در بیانیه‌ای که حزب کمونیست سودان روز جمعه ۲۳ فروردین منتشر کرد، رهبری این حزب اعلام کرد: “به‌رغم موفقیت جنبش انقلابی در سرنگون ساختن دولت البشیر که از حمایت سه‌گانهٔ اتحادیهٔ اروپا، آمریکا، و کانادا و نیز حمایت دولت‌های ارتجاعی‌ای مانند قطر، مصر، و ترکیه برخوردار بود، و نیز به‌رغم آزادی همهٔ زندانیان سیاسی، مانعی موقت [نیروهای نظامی کودتاچی] به وجود آمده است که آن هم با اتحاد روزافزون و ارادهٔ‌ قاطع توده‌ها برای عقب راندن و شکست دادن شورای موقت نظامی در هم خواهد شکست.”

بیانیهٔ حزب برادر در ادامه تأکید می‌کند: “طرح و اجرای این کودتای نظامی، نسخه‌برداری دقیقی بود از آنچه در مصر برای عقیم کردن انقلاب مردم در زمستان  ۲۰۱۱ اتفاق افتاد. حزب کمونیست سودان و همهٔ نیروهای مخالف، تا برقراری حکومتی غیرنظامی که نمایندهٔ مردم باشد و برنامهٔ دموکراتیک مورد پذیرش همهٔ نیروها، از جمله نیروهای اجماع ملی، فراخوانِ سودان، اتحادیهٔ تشکل‌های حرفه‌یی و گروه‌های مسلّح  مردمی را اجرا کند، سرسختانه به پیکار خود ادامه خواهند داد.”

اشاره به این موضوع نیز مهم است که در راستای یکی از خواست های اساسی جنبش مردمی برای آزادی زندانیان سیاسی، در ساعت‌های اولیهٔ اعلام سرنگونی عمر البشیر در روز پنج‌شنبه ۲۲ فروردین، گروه‌هایی از جوانان وابسته به حزب کمونیست و نیروهای متحد آن در مراجعه به زندان‌های اصلی کشور، و از جمله در پایتخت، از راه مذاکره با مسئولان زندان‌ها توانستند همهٔ زندانیان سیاسی را آزاد کنند. رفیق محمد مختار الخطیب (دبیر سیاسی حزب کمونیست سودان) و رفیق مسعود الحسن (عضو کمیتهٔ مرکزی) پس از آزادی از زندان به دفتر مرکزی حزب در خارطوم منتقل شدند و پس از ورود  به دفتر مرکزی حزب، با شعارهای “آزادی، صلح، عدالت” و “انتخاب مردم انقلاب است” مورد تشویق گرم حاضران قرارگرفتند.

کودتا به بن‌بست برخورد!

ازهمان نخستین ساعت‌های کودتا، کودتاچیان با مقاومت آگاهانه و یکپارچهٔ مردم روبرو شدند. نیروهای مردمی و ترقی‌خواه با اعلام اینکه نظامیان کودتاچی بخشی از دیکتاتوری حاکم هستند، از مردم خواستند که صحنهٔ پیکار در خیابان‌ها و میدان‌های شهرها را ترک نکنند. رهبری جنبش مردمی به‌درستی ارزیابی کرد که  قدرت واقعی هنوز به دست نیروهای مخالف و دموکرات نیفتاده است و هنوز بخشی از ائتلاف حکومت دیکتاتوری، حالا بدون حضور خود عمر البشیر، قدرت را در دست دارد. رهبران جنبش یادآور شدند که رژیم سعی دارد با عقب‌نشینی سنگر به سنگر، مواضع عمدهٔ خود را از دسترسی جنبش مردمی مصون نگاه دارد. یادآوری می‌شود که عمر البشیر ماه گذشته از حزب کنگرهٔ ملّی سودان، حزب اسلام‌گرای حاکم، استعفا کرد و اعلام کرد که از آن به بعد به نیابت از همهٔ مردم حکومت خواهد کرد. این تاکتیکی بود برای اینکه جنبش اعتراضی توده‌یی را در آن مقطع به هر شکلی که می‌شد به سکوت بکشاند. نیروهای مردمی در مقابل تاکتیک کودتای نظامیان، خواهان انتقال همهٔ اهرم‌های قدرت دولتی به مردم و برقراری حکومتِ مردم و دموکراسی یکپارچه شده‌اند.

فقط یک روز پس از کودتای نظامیان، در پی افشاگری در مورد نقش جنایتکارانهٔ ژنرال احمد عوض بن‌عوف، و در پی مقاومت مردمی، آرام آرام ورق برگشت. نیروهای نظامی که در ۲۴ ساعت نخست کودتا به خاطر بی‌توجهی توده‌های مردم معترض به مقررات ممنوعیت رفت‌وآمد نتوانسته بودند حکومت نظامی را به اجرا بگذارند، برای مذاکره اعلام آمادگی کردند. سپس، در شامگاه روز جمعه، در حالی که شمار زیادی از ساکنان پایتخت برای خواستِ واگذاری قدرت به غیرنظامیان در مقابل ستاد کل ارتش این کشور تجمع کرده بودند، ژنرال بن‌عوف خبر استعفای خود را از تلویزیون دولتی اعلام کرد. به دنبال او، کمال عبدالمعروف، معاون شورای نظامی انتقالی سودان نیز استعفای خود را اعلام کرد. یک روز بعد، صلاح قوش، رئیس سازمان اطلاعات و امنیت سودان نیز استعفای خود را اعلام کرد. در حال حاضر، رهبری شورای نظامی انتقالی به عهدهٔ سپهبد عبدالفتاح البرهان، فرمانده نیروی زمینی ارتش سودان است. او یکی از نظامیانی است که گفته می‌شود در روز ۱۸ فروردین از تیراندازی‌های نیروهای امنیتی و نظامی جلوگیری کرد. او در کنفرانس خبری خود در خارطوم بر ارادهٔ حاکمان جدید برای سپردن دولت آیندهٔ کشور به دست غیرنظامیان تأکید کرد. سپهبد البرهان ضمن دادن وعده برای تشکیل دولتی متشکل از غیرنظامیان، همچنین تصریح کرده است که به‌زودی باب گفتگو و مذاکره با همهٔ سازمان‌های سیاسی کشور گشوده خواهد شد. حزب کمونیست سودان و نیروهای دموکراتیک آن کشور خواهان واگذاری قدرت دولتی به حزب‌های سیاسی و کنار کشیدن شورای انتقالی نظامی‌اند. آمریکا از این شورا حمایت کرده است و عربستان سعودی و بحرین و امارات متحد عربی نیز این شورا را به رسمیت شناخته‌اند. جالب توجه است که در رسانه‌های خبری بین‌المللی غالب، هیچ نشانی از حضور نیروهای مترقی، از جمله حزب کمونیست سودان، دیده نمی‌شود و ظاهراً آنها نیز همان هدف نظامیان کودتاچی را دنبال می‌کنند تا قدرت در دست نیروهای سازشکار و راست بماند، و به دست نیروهای ترقی‌خواه و دموکرات نیفتد.

انقلابی که شعار آن نان، صلح، آزادی بود!

در چهار ماه گذشته، تظاهرات اعتراضی مردم که با اعتراض به سه‌برابر شدن یکبارهٔ قیمت نان آغاز شده بود، هفته به هفته گسترش بیشتری یافت و از دی ماه به بعد، در پاسخ به گسترش موج سرکوب تظاهرکنندگان توسط نیروهای امنیتی، اعتراض‌ها با شعار ”پایان حیات رژیم دیکتاتور عمر البشیر» ادامه یافت. در تظاهرات اعتراضی مردم نه‌فقط اقشار زحمتکش بلکه لایه‌های میانی جامعه نیز شرکت وسیعی داشتند و دارند. شرکت مؤثر و سازمان‌یافتهٔ دانشجویان و جوانان و زنان در تظاهرات اعتراضی توده‌یی چشمگیر بوده است. به گزارش حزب کمونیست سودان، اینکه مردم در همهٔ شهرهای کوچک و بزرگ در این جنبش ملّی ضد دیکتانوری حضور دارند، امکان رژیم در تمرکز نیروهای سرکوبگر امنیتی‌اش در خارطوم را محدود کرده است. عامل مهم دیگر در موفقیت جنبش مردمی، شرکت همه‌جانبهٔ پزشکان، مهندسان، وکلای دادگستری، روزنامه‌نگاران، آموزگاران، و اتحادیه‌های صنفی و حرفه‌یی و سندیکاهای سودان در آن بوده است.

یکی دیگر از ویژگی‌های برجستهٔ جنبش مردم سودان، شکل متحدانهٔ آن و تشکیل جبههٔ وسیعی از نیروهای سیاسی سودان است که به‌رغم تفاوت بینش سیاسی و ایدئولوژیکی، در حمایت از شعارهای محوری ”رژیم دیکتاتوری باید ساقط شود“  و ”زنده باد مبارزه برای آزادی، صلح، عدالت“ یکصدا بوده‌اند. نیروهای جبههٔ “آزادی و تغییر” که حزب کمونیست و متحدان آن رهبری سیاسی آن را به عهده دارند، مردم را فراخواندند که با نادیده گرفتن “شورای نظامی انتقالی” خواستار انتقال فوری قدرت به نمایندگان مردم شوند.

رهبری حزب کمونیست سودان در روز پنج‌شنبه در بیانیه‌ای خطاب به جهانیان تأکید کرد که راه‌پیمایی پیروزمندانهٔ توده‌های مردمی پیگیرانه به سوی هدف نهایی‌اش، یعنی سرنگونی و به زیر کشیدن کل رژیم، در حال پیشرَوی است. رفقای سودانی تصریح می‌کنند که در روزهای آخر هفتهٔ گذشته، گرچه عمر البشیر به زباله‌دان تاریخ انداخته شده است ولی رژیم دیکتاتوری هنوز مانده است.  در روزهای اخیر، مردم سودان همه‌جا شعار می‌دادند: انقلاب تا پیروزی نهایی ادامه می‌یابد.

همبستگی بین‌المللی!

حمایت و همبستگی جهانی مؤثر با پیکار مردم سودان علیه رژیم دیکتاتوری یکی از عرصه‌های آموزندهٔ عملکرد جنبشی است که با شعار آزادی، صلح، و عدالت در ماه‌های اخیر سودان را در بر گرفته است. رفقای سودانی با دقت و پیگیری و در بیانیه‌های روزانه، ضمن اطلاع‌رسانی در مورد وضعیت جنبش مردم گزارش داده‌اند، و حزب‌های برادر و افکار عمومی ترقی‌خواه جهان را به همبستگی در عرصه‌های معیّن، به طور مثال در زمینهٔ آزادی زندانیان سیاسی یا رسیدگی به زندانیانی که به دلیل سن زیاد و وضعیت سلامتی نیاز به دسترسی به پزشک و داروهای ویژه داشتند، فراخواندند. این بیانیه‌های حزب کمونیست سودان توسط تعدادی از حزب‌های برادر از جمله حزب ما، و در هماهنگی با حزب کمونیست سودان در اختیار رسانه‌های جهان قرار داده می‌شد. علاوه بر اعلامیه‌های همبستگی کمیتهٔ مرکزی حزب ما و ارگان‌های حزبی با جنبش مردم سودان در ماه‌های گذشته، رفقای شعبهٔ روابط بین‌المللی حزب نیز در هفته‌های اخیر به درخواست رهبری حزب کمونیست سودان سازمان‌دهی کار تهیهٔ بیانیه همبستگی جمعیِ حزب‌های کمونیست و کارگری جهان را به عهده داشتند. این بیانیهٔ مهم با حمایت بیش از ۶۰ حزب کمونیست و کارگری جهان  در ۱۲ فروردین ۱۳۹۸ منتشر شد و در رسانه‌های حزب‌های کمونیست و کارگری جهان و از جمله ”سولید نت»، شبکهٔ همبستگی حزب‌های کمونیست، به طور وسیعی انتشار یافت. در این بیانیه با عنوان ”همبستگی با مبارزهٔ مردم سودان: ابتکار حزب تودهٔ ایران“ از جمله آمده است:  “احزاب کمونیست و کارگری امضا‌کنندهٔ این بیانیه، سرکوب مداوم اعتراض‌های مسالمت‌آمیز مردم سودان از تاریخ ۱۹ دسامبر ۲۰۱۸ را محکوم می کنند… [و] سرکوب خونین توسط  رژیم دیکتاتوری و نیروهای امنیتی آن را به‌شدت محکوم و از خواست‌های به‌حق  مردم سودان و جنبش اعتراضی آنها  حمایت می‌کنند… احزاب کمونیستی  و کارگری خواستار آزادی فوری و بی‌قید و شرط رفیق محمد مختار الخطیب و تمام بازداشت شدگان سیاسی در سودان هستند.”

متن کامل اعلامیه احزاب کارگری و کمونیستی در سایت حزب تودۀ ایران منتشر شده است.

همبستگی مُبرم با مردم سودان

احزاب کمونیستی  و کارگری امضاکنندهٔ این بیانیه، سرکوب مداوم اعتراض‌های مسالمت‌آمیز مردم سودان از تاریخ ۱۹ دسامبر ۲۰۱۸ را محکوم می‌کنند.

احزاب امضاکنندهٔ زیر خاطر نشان می‌کنند که در پی تلاش‌های مداوم رژیم دیکتاتوری در سرکوب اعتراض‌های مردمی، عمر البشیر رئیس‌جمهور سودان در ۲۲ فوریه وضعیت اضطراری اعلام کرده است.

این تحوّل در پی اقدام امپریالیسم آمریکا و متحدان ارتجاعی آن در منطقه با هدفِ یافتن راهی برای نجات رژیم از طریق تغییرهایی سطحی در ترکیب دولت صورت گرفته است. همهٔ این توطئه‌ها بیانگر هراس سیاسی نیروهای امپریالیستی و ارتجاعی از پیروزی نهایی مردم سودان در تحقق آرمان‌های خود در امر آزادی، دموکراسی، صلح، و عدالت اجتماعی است.

نیروهای دموکراتیکِ مخالف حکومت سودان، اقدام‌های سرکوبگرانهٔ حکومت سودان را محکوم می‌کنند و خواستار ادامهٔ اعتراض‌های گسترده و مردمی برای دستیابی به هدف‌های مردم سودان شده‌اند. حزب کمونیست سودان خواستار تقویت عزم و اتحاد نیروهای مخالف در راه آمادگی برای اعلام اعتصاب عمومی و نافرمانی مدنی شده است.

در پاسخ به اعلام وضعیت اضطراری در سراسر کشور و به‌رغم سرکوب شدید توسط نیروهای امنیتی رژیم، تظاهرات مردمی گسترده در خارطوم و شهرهای اصلی و همچنین در دیگر شهرهای سراسر سودان برگزار شده است. در حدود ۳۰۰۰  تن، از جمله بیش از ۲۰۰  فعال زن، هنوز در زندان‌ها و بازداشتگاه‌های رژیم در شرایطی دشوار و غیرانسانی رنج می‌برند. این عده شامل ۱۶ عضو کمیتهٔ مرکزی حزب کمونیست سودان و همچنین تعداد زیادی از کادرها و اعضای آن حزب است. رفیق محمد مختار الخطیب، دبیر سیاسی حزب، و اعضای رهبری حزب: مسعود الحسن، صدیق یوسف، علی سعید، هنادی فضل، فایزا نگود، صالح محمود، امل گابرالا، محمد ابوراس، هاشم میرغانی، اسامه حسن، سید احمد الخطیب، و مختار محمود در میان بازداشت‌شدگان‌اند.

احزاب کمونیستی و کارگری سرکوب خونین توسط رژیم دیکتاتوری و نیروهای امنیتی آن را به‌شدّت محکوم و از خواست‌های به‌حق  مردم سودان و جنبش اعتراضی مسالمت‌آمیز آنها حمایت می‌کنند.

احزاب کمونیستی  و کارگری خواستار آزادی فوری و بی‌قید و شرط رفیق محمد مختار الخطیب و تمام بازداشت‌شدگان سیاسی در سودان هستند.

نام حزب‌های حامی این بیانیه:

۱. حزب کمونیست آلبانی

۲. حزب الجزایر برای دموکراسی و سوسیالیسم- PADS

۳. حزب کمونیست استرالیا

۴. جمعیت دموکراتیک ترقی‌خواه بحرین

۵. حزب کمونیست بنگلادش

۶. حزب کمونیست بلژیک

۷. حزب کارگران بلژیک (PTB-PVDA)

۸. حزب کمونیست در برزیل

۹. حزب کمونیست برزیل

۱۰. حزب کمونیست بریتانیا

۱۱. حزب کمونیست کانادا

۱۲. حزب کمونیست شیلی

۱۳. حزب کمونیست کلمبیا

۱۴. حزب کارگر سوسیالیست کرواسی

۱۵.حزب ترقی‌خواه زحمتکشان قبرس – اکل

۱۶. حزب کمونیست بوهم و موراوی

۱۷. حزب کمونیست  دانمارک

۱۸. حزب کمونیست مصر

۱۹. حزب کمونیست فرانسه

۲۰. حزب کمونیست آلمان

۲۱. حزب کمونیست یونان

۲۲. حزب کارگران مجارستان

۲۳. حزب کمونیست هند

۲۴. حزب کمونیست هند (مارکسیست)

۲۵. حزب کمونیست عراق

۲۶. حزب کمونیست کردستان عراق

۲۷. حزب تودهٔ ایران

۲۸. حزب کمونیست ایرلند

۲۹. حزب کارگران ایرلند

۳۰. حزب کمونیست ایتالیا

۳۱. حزب کمونیست اردن

۳۲. حزب کمونیست لبنان

۳۳. حزب کمونیست لوکزامبورگ

۳۴. حزب کمونیست مالت

۳۵. حزب کمونیست مکزیک

۳۶. حزب خلق سوسیالیست مکزیک (APN)

۳۷. حزب کمونیست جدید هلند

۳۸. حزب کمونیست پاکستان

۳۹. حزب مردم فلسطین

۴۰. حزب کمونیست پاراگوئه

۴۱. حزب کمونیست پرو

۴۲. حزب کمونیست فیلیپین (PKP-1930)

۴۳. حزب کمونیست لهستان

۴۴. حزب کمونیست پرتغال

۴۵. حزب کمونیست فدراسیون روسیه

۴۶. ​​حزب سوسیالیست رومانی

۴۷. حزب کمونیست جدید یوگسلاوی

۴۸. حزب کمونیست صربستان

۴۹. حزب کمونیست آفریقای جنوبی

۵۰. حزب کمونیست مردم اسپانیا

۵۱. حزب اتحاد مردم گالیسیا (UPG)

۵۲. کمونیست‌های کاتالونی

۵۳. حزب کمونیست سودان جنوبی

۵۴. حزب کمونیست سوریه

۵۵. حزب کمونیست سوازیلند

۵۶. حزب کمونیست سوئد

۵۷. حزب کمونیست ترکیه

۵۸. حزب کمونیست اوکراین

۵۹. حزب کمونیست آمریکا

۶۰. حزب کمونیست ونزوئلا

نامۀ مردم