منابع غربی می‌گویند، توافق‌های میان ترکیه و آمریکا درباره شرق فرات سوریه هنوز یک توافق واضح و کامل نیست و دو طرف اختلافاتی در این باره دارند.

به نوشته روزنامه الشرق الاوسط، منابع دیپلماتیک غربی می‌گویند که توافق‌های میان آمریکا و ترکیه درباره شرق فرات به مثابه “مقدمات نظامی” است که به حد توافق درباره یک منطقه امن با ویژگی‌های واضح نمی‌رسد اما این مکانیزم نامحدود بوده و می‌تواند به حد یک توافق کامل همسو با گسترش سطح آن بعد از رفع موانع و ابهامات مربوط به مقدمات و سطح روابط دو جانبه ارتقا یابد.

موضع آمریکا و ترکیه درباره منطقه امن در شمال سوریه دارای اختلافاتی است. آنکارا خواهان منطقه امنی به طول ۴۶۰ کیلومتر از جرابلس تا رود فرات و فش خابور بر روی رود دجله و با عمق ۳۲ کیلومتر است طوری که از یگان‌های مدافع خلق کرد و سلاح‌های سنگینشان خالی است و تحت حمایت نظامی ترکیه با تشکیل شوراهای محلی است که اجازه بازگشت آوارگان سوری را می‌دهد اما واشنگتن آمادگی خود را برای ایجاد منطقه‌ای با عمق پنج تا ۱۴ کیلومتر اعلام کرده و خواهان بررسی موضوع شوراهای محلی است و می‌خواهد این منطقه تحت نظارت آمریکا باشد.

به گفته منابع دیپلماتیک، مذاکرات هفته گذشته که سه روز به طول انجامید در آستانه فروپاشی بود اما وزرای دفاع ترکیه و آمریکا برای نجات آن وارد عمل شده و به تفاهم‌هایی برای تشکیل مرکز عملیات مشترک در جنوب ترکیه دست یافتند.

به گفته منابع، این تفاهم‌ها به این صورت است: اول ایجاد مقدمات نظامی (نامگذاری جدید آمریکا برای منطقه امن) به طول ۷۰ تا ۸۰ کیلومتر بین شهرهای رأس العین و تل ابیض در مجاورت مرزهای سوریه و ترکیه و با عمق بین پنج تا ۱۴ کیلومتر، دوم راه‌اندازی گشت‌های آمریکا و ترکیه، سوم مقدمات نظامی که چارچوب مشخصی برای ارتباط با حکومت محلی و ائتلاف ضد داعش ندارد، چهارم دور کردن نیروهای کرد و سلاح‌های سنگینشان از این منطقه، پنجم دور کردن سلاح‌های سنگین به مسافت ۲۰ کیلومتری مرزهای ترکیه، ششم راه‌اندازی پهپادها برای تبادل اطلاعات.

ترکیه نتوانست به تمام چیزی که می‌خواهد برسد. هنوز مسائل نامشخصی وجود دارند که بعد از اجرای مرحله اول درباره آن مذاکره صورت خواهد گرفت اما طرف آمریکایی خط قرمز واضحی را مشخص کرده و آن حمایت از نیروهای سوریه دموکراتیک است. واشنگتن متعهد شده که موافقت کردها را به دست آورد هرچند که مظلوم عبدی، رهبر نیروهای سوریه دموکراتیک خواهان منطقه‌ای به عمق تنها پنج کیلومتر است و آن را به خروج ترکیه از عفرین ربط داده است.

به گفته منابع، رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه با ربط دادن دو پرونده شرق فرات و عفرین مخالفت کرده است.

مسؤولان آمریکایی معتقدند که با این توافق‌ها هدف خود را درباره به تأخیر انداختن طرح اردوغان درباره آغاز عملیات نظامی در شرق فرات به دلیل تأثیر آن بر سرنوشت نیروهای سوریه دموکراتیک و جنگ علیه باندهای زیرزمینی داعش و اوضاع انسانی و برنامه ثبات در شرق فرات محقق کرده‌اند.

توافق‌های میان وزرای دفاع آمریکا و ترکیه با مواضع محافظه‌کارانه‌ای از سوی مولود چاووش‌اوغلو، وزیر خارجه ترکیه مواجه شده است. چاووش‌اوغلو گفت: باید آمریکایی‌ها صادق باشند و بفهمند که ترکیه هیچ‌گونه تأخیری را نمی‌پذیرد.

این منابع می‌گویند که چاووش‌اوغلو نگران تکرار سناریوی واشنگتن درباره منبج و کندی در اجرای آن با وقت‌کشی است.

این مساله با اتخاذ اقدامات چشمگیر از جمله ایجاد مرکز مشترک بعد از رسیدن هیئت نظامی آمریکایی به جنوب شرق ترکیه و راه‌اندازی پهپادهای ترکیه صورت گرفت. یک کارشناس ترکیه‌ای می‌گوید: یک تفاوت در دو رویکرد وجود دارد.

ترکیه خواهان حمایت خودش در برابر یگان‌های مدافع خلق کرد است درحالی که آمریکا خواهان حمایت کردها در برابر ترکیه است. برای همین در اجرای توافق‌ها مشکلاتی وجود دارد.

اما به نظر شکاف‌هایی در توافق ترکیه و روسیه بر سر منطقه کاهش تنش در شمال شرق سوریه مشاهده می‌شود. روسیه تلاش کرد از توافق‌های میان آمریکا و ترکیه از طریق حمایت از ایجاد کانال‌هایی بین کردها و دمشق و افزودن بر نگرانی‌های کردها نسبت به آمریکایی‌ها استفاده کند. ارتش روسیه تلاش کرد از نیروهای دولتی سوریه در عملیات نظامی‌شان برای از بین بردن منطقه کاهش تنش در شمال غرب سوریه استفاده کند و همین مساله توافق سوچی بین ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه و اردوغان را تهدید کرد.

مسکو به آنکارا و واشنگتن اطلاع داد که قصد حمایت از عملیات محدود در مناطق شمال حماه از جمله محرده و پایگاه حمیمیم در حومه لاذقیه را دارد اما آن توافق‌های آمریکا و ترکیه در شمال شرق سوریه را نادیده گرفت و دمشق را تشویق کرد که توافق پوتین- اردوغان را به چالش بکشد. همین مساله موجب تنش روسیه و ترکیه شد. یک کارشناس ترکیه‌ای می‌گوید: آنکارا خطوطی را برای مسکو ترسیم کرد و گفت که به نظام اجازه عبور از این خطوط را نمی‌دهد و خطوط توافق سوچی آخرین چیزی است که اردوغان می‌تواند آن را قبول کند.

ارتش ترکیه روز گذشته کاروان نظامی شامل ۵۰ خودروی زرهی و نفربر و تانک را به مرز سوریه فرستاد اما به محض رسیدن به شهر معره النعمان در ۱۵ کیلومتری شمال خان شیخون در حومه جنوبی ادلب در معرض بمباران از سوی سوریه قرار گرفت.

از سوی دیگر منابع سوری اعلام کردند که خودروهای ترکیه‌ای برای نجات تروریست‌ها به خان شیخون رسیده‌اند.

دمشق معتقد است که این اقدام متجاوزانه بر عزم و اراده ارتش برای بیرون راندن تروریست‌ها از خان شیخون تأثیری نخواهد گذاشت.

وزارت دفاع ترکیه اعلام کرد: به رغم هشدارهای مکرری که به مقامات روسیه دادیم عملیات نظامی نیروهای نظام در ادلب ادامه دارد.

اما مسکو آنکارا را به نقض توافق سوچی متهم کرده است.

یک منبع دیپلماتیک اعلام کرد که آنکارا می‌خواهد این پیام را برساند که توافقی میان روسیه و ترکیه برای تحویل ادلب به نظام وجود ندارد.

ایسنا