نشست یک روزه رهبران کشورهای عضو سازمان پیمان آتلانتیک شمالی(ناتو) در نخستین حضور «جو بایدن»، براساس اولویت‌های رئیس جمهوری امریکا با ابراز نگرانی از تهدیدهای چین و روسیه و روابط با افغانستان پس از خروج نظامیان خارجی از این کشور پایانی انتقادی شبیه به گروه هفت داشت.

اعتمادآنلاین| به گزارش «گاردین»، این نشست در حالی با ترسیم چشم‌انداز امنیتی ۲۰۳۰ و مواجهه با تهدیدات پیش روی آب و هوایی و حملات سایبری و… پیش رفت که خواست قدرتمندترین عضو این سازمان یعنی امریکا، برای نخستین بار چین را «چالش سیستماتیک» ۳۰ کشور عضو ناتو ترسیم کرد. در واقع روند پیش گرفته رئیس جمهوری جدید امریکا در ناتو ماهیت این سازمان را که در سال ۱۹۴۹ با آغاز جنگ سرد برای واکنش به تهدید شوروی و پس از آن روسیه فعلی تشکیل شده بود کاملاً تغییر داد و چین که تاکنون تنها یک بار در سال ۲۰۱۹ به‌طور گذرا در نشست ناتو به عنوان فرصت و چالش پیش روی متحدان غرب قلمداد شده بود، به عنوان چالش اصلی و تهدید امنیتی مطرح شد.

به گزارش روزنامه ایران، موضوعی که به نوشته «یورونیوز» پکن آن را اغراق ناتو درباره تهدید از سوی چین عنوان کرد و در بیانیه‌ای هشدارآمیز، از این سازمان خواست به‌طور منطقی توسعه چین را مشاهده کرده و از اغراق درباره تئوری توطئه این کشور دست بردارد. رهبران ناتو در بیانیه پایانی خود اقدامات فزاینده چین در ساخت زرادخانه هسته‌ای، افزایش توان فضایی و جنگ سایبری را تهدید نظم بین‌الملل اعلام کردند.

به باور کارشناسان اما در این مقطع آنچه تهدید چین را جدی‌تر نشان می‌دهد دیدگاه مشترک «بایدن» و «ترامپ» درباره تهدید چین و سیستم اقتدارگرایانه آن و بلندپروازی‌های نظامی آن و کمرنگ کردن تهدید روسیه است. در این میان «ینس استولتنبرگ»، رئیس ناتو نیز با اشاره به رشد نظامی چین در زمین و دریا و فضا، این کشور را نه به عنوان یک تهدید که چالش حال حاضر امنیت همپیمانان ناتو خطاب کرد و همچنان اقدامات خصمانه روسیه را تهدید امنیت حوزه اروپا آتلانتیک خواند. این تفکر بویژه پس از اظهارات «جو بایدن» درباره روسیه آن هم دو روز مانده تا دیدار با «ولادیمیر پوتین»، رهبران کشورهای عضو را نگران امتیازدهی واشنگتن به مسکو کرده است. اما «بایدن» با وجودی که بارها در نشست ناتو تأکید کرد امریکا قصد مقابله با روسیه را ندارد و نگرانی‌ها بیهوده است اما این فرضیه که واشنگتن برای شکست پکن، ممکن است به‌تدریج توافقی غیرعقلایی با مهمترین تهدید رهبران اروپا ببندد با مرور حرف‌های بایدن تقویت شده و اما و اگرهای او برای پیوستن اوکراین به ناتو آن هم در شرایط صف آرایی روسیه برای این کشور اروپایی، نیز بر بسیاری از دیدگاه‌ها درباره عزم بایدن برای کوتاه آمدن در برابر روسیه صحه می‌گذارد.

لزوم حفظ روابط با افغانستان

یکی از مهمترین بحث‌های نشست ۳۰ کشور عضو ناتو به افغانستان اختصاص داشت. براساس توافق فوریه ۲۰۲۰ امریکا با طالبان، نیروهای نظامی امریکا از ابتدای مه امسال خروج از این کشور آن هم پس از دو دهه حضور را آغاز کردند و به گزارش دیلی صباح بنا به اعلام پنتاگون تاکنون ۵۰ درصد نظامیان امریکا خاک افغانستان را ترک کرده‌اند. همزمان با خروج نیروهای خارجی دیگر در حال حاضر ترکیه با ۵۰۰ نظامی در مراکز آموزش نظامی افغانستان، بالاترین حجم نیروهای نظامی خارجی را دارا است. رئیس جمهوری ترکیه در این نشست نیز بر نقش قابل اتکای کشورش در پروسه پساخروج نظامیان خارجی تأکید کرد و ترکیه را بهترین گزینه برای اجرای برنامه‌ها دانست.

دیدار دوستانه در سایه تنش‌ها

«جو بایدن» در نخستین سفر خارجی‌اش پس از نشست ناتو با «رجب طیب اردوغان» همتای ترکیه‌ای‌اش نیز دیداری ۴۵ دقیقه‌ای پشت درهای بسته داشت. نخستین ملاقات سران امریکا و ترکیه که در سایه به رسمیت شناختن کشتار ارامنه توسط ترک‌های عثمانی به عنوان نسل‌کشی از سوی بایدن، پرتنش به نظر می‌رسید اما در نهایت بدون اعلام جزئیات مذاکرات، با ابراز رضایت سران هر دو کشور و اعلام ضرورت همکاری‌های آتی به پایان رسید. به نوشته «اینسایدر»، «بایدن» پس از این دیدار در گفت‌و‌گو با خبرنگاران، آن را بسیار مطلوب خواند: «دو کشور دستور کارهای بزرگی دارند و ادامه همکاری تیم‌های ما به نتایج عالی خواهد رسید.» «اردوغان» نیز در حالی که از همکاری بر سر پروژه فرودگاه کابل پرده برداشت، گفت: «ما توافق کردیم که مانند شرکای استراتژیک درگاه مذاکرات را با یکدیگر باز بگذاریم.