ترامپ به ایران نسبت به احیای برنامه هسته‌ای‌اش هشدار داد. همزمان مکرون و روحانی بر لزوم حفظ برجام تاکید کرده‌اند و نتانیاهو در دیدار با پوتین از لزوم دفع “خظرهای ایران” سخن گفته است.

به گزارش صدای آلمان؛ دونالد ترامپ روز چهارشنبه (۹ مه) در اظهارنظری در کاخ سفید از ایران خواست که فکر احیای برنامه هسته‌ای خود را کنار بگذارد او تهدید کرد که گام‌گذاشتن ایران در این مسیر پیامدهای سختی برای این کشور خواهد داشت.

اظهارنظر ترامپ ظاهرا واکنشی به اظهارات حسن روحانی است که اندکی پس از اعلام خروج آمریکا از برجام تهدید کرد که اگر اروپایی‌ها برای حفظ برجام اقدام نکنند ایران غنی‌سازی اورانیوم در مقیاس صنعتی را در هر ابعادی که خواست از سر خواهد گرفت.

ترامپ همچنین گفت که سایر کشورها از تصمیم او در مورد برجام خشنودند و تحریم‌های تعلیق‌شده علیه ایران به سرعت احیا خواهند شد.

گرچه کشورهایی مانند اسرائیل و عربستان و بحرین و امارات رسما از اقدام دونالد ترامپ در خروج از برجام استقبال کرده‌اند، ولی کشورهای اروپایی طرف قرارداد و نیز روسیه و چین گفته‌اند که به این قرارداد پایبند خواهند ماند.

تهدید وزیر خارجه سعودی

عادل الجبیر، وزیرخارجه عربستان سعودی می‌گوید اگر ایران در پی ساخت سلاح هسته‌ای باشد عربستان هم به همین راه خواهد رفت.

الجبیر که روز چهارشنبه (نهم مه) به طور زنده با شبکه خبری سی‌ان‌ان گفت‌وگو می‌کرد ضمن حمایت از خروج آمریکا از برجام، گفت: «ایران باید از برنامه موشکی خود و حمایت از حزب‌الله و حوثی‌ها دست بردارد».

وزیرخارجه عربستان در پاسخ به این سوال سی‌ان‌ان که ایرادهای مورد نظر او در باره برجام چیست، گفت: «ایران باید دسترسی به همه مراکز نظامی و هسته‌ای خود را به طور شبانه روزی و بدون محدودیت تضمین کند و از تلاش برای گسترش نفوذش در منطقه دست بردارد.»

گفت‌وگوی تلفنی مکرون و روحانی

در همین حال، کاخ الیزه اعلام کرد که امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه و حسن روحانی، رئیس جمهور ایران روز چهارشنبه در یک گفت‌وگوی تلفنی بر حفظ توافق اتمی موسوم به برجام تاکید کرده‌اند. بنا به این گزارش مکرون برجام را به سود امنیت منطقه خاورمیانه توصیف کرده است.

در اطلاعیه دفتر مکرون سپس گفته می‌شود که وزرای خارجه دو کشور در یک دیدار مشترک در زمینه حفظ برجام به رایزنی خواهند پرداخت.

قرار است روز دوشنبه وزرای خارجه فرانسه، بریتانیا و آلمان با نماینده ایران دیدار کنند. این دیدار احتمالا در پاریس برگزار خواهد شد.

روحانی نیز در این گفت‌وگوی تلفنی تصریح کرده است که “اروپا در شرایط کنونی فرصت بسیار محدودی برای حفظ برجام در اختیار دارد و باید هرچه سریعتر موضع روشن و قاطع خود را نسبت به تعهداتش در برجام، مشخص و اعلام کند.” او خواسته است که منافع ایران در موضوعات و مسائل مهم مرتبط با برجام مانند فروش نفت، روابط بانکی، سرمایه‌گذاری‌ها و بیمه به طور روشن و صریح مشخص و تضمین شود و “همچنین تصمیم شرکت‌های خارجی طرف قرارداد و سرمایه‌گذار در ایران برای مواجهه با خروج آمریکا از برجام صریح و شفاف اعلام شود.”

سه‌شنبه شب، اندکی پس از اعلام خروج آمریکا از برجام، رهبران سه کشور فرانسه، بریتانیا و آلمان در بیانیه مشترکی بر پایبندی خود به برجام تاکید کردند. در این بیانیه که به امضای آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، ترزای می، نخست‌وزیر بریتانیا و امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه رسیده است، سه کشور از تهران خواسته‌اند که با درنگ و طمانینه نسبت به تصمیم آمریکا واکنش نشان دهد. آنها همچنین ایران را فراخوانده‌اند که کماکان به تعهداتش پایدار بماند و همزمان به تقاضاهای بازرسی آژانس اتمی موافقت کند.

در توافق برجام که سال ۲۰۱۵ (۱۳۹۴) به امضا رسید ایران به محدودسازی برنامه هسته‌ای خود و امتناع از ساخت بمب اتمی متعهد شد. در برابر کشورهای غربی تعهد کردند که به تحریم‌ها علیه این کشور پایان دهند و به عادی‌سازی روابط اقتصادی با آن رو بیاورند.

دیدار پوتین و نتانیاهو

رئیس‌جمهوری روسیه روز چهارشنبه (۹ مه/ ۱۹ ا ردیبهشت) با نخست‌وزیر اسرائیل در کرملین درخصوص «وضعیت حاد» در خاورمیانه گفت‌وگو کرد.

این دو مشترکا در مراسم هفتاد و سومین پیروزی بر فاشیسم هیتلری که در میدان سرخ مسکو برگزار شد نیز شرکت کردند. نتانیاهو، هم دعوت روسیه از او برای شرکت در این مراسم و اشاره پوتین به هولوکاست را نشانه‌ای از مناسبات تنگاتنگ دو کشور دانست.

این دیدار همچنین ساعاتی پس اعلام خروج آمریکا از برجام و نیز چند ساعت پس از آن صورت گرفت که بنا بر گزارش‌های مختلف شماری از نیروهای ایرانی در سوریه در جریان حمله‌های موشکی‌یی که به اسرائیل نسبت داده می‌شود کشته شدند.

ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه در آغاز دیدار با بنیامین نتانیاهو که خبرنگاران هنوز حضور داشتند گفت: طبیعتاً ما از سفر امروز شما برای بررسی روابط دوجانبه و همچنین مسائل در منطقه که متاسفانه از اوضاع دشواری عبور می‌کند، بهره خواهیم برد.

رئیس جمهور روسیه ابراز امیدوار کرد که مذاکرات دو طرف فقط به بررسی این مسائل محدود نباشد، بلکه شامل راه‌حل‌هایی شود که به کاهش شدت اوضاع و دستیابی به راه‌هایی برای حل و فصل درگیری‌های کنونی بینجامد.

بنیامین نتانیاهو هم از فرصت به دست آمده برای بررسی اوضاع و همفکری درخصوص گام‌های درستی که می‌توان به صورت عقلانی برای از بین بردن تهدیدهای کنونی در منطقه برداشت استقبال کرد. او گفت: «پس از گذشت ۷۳ سال از “هولوکاست”، کشوری در خاورمیانه وجود دارد که علناً خواهان انهدام اسرائیل می‌باشد و این کشور همانا ایران است.»

نتانیاهو با طرح این که باید با ایدئولوژی‌های مهلک در زمان مناسب برخورد کرد، افزود که تفاوت بسیاری میان جنگ جهانی دوم با دوره کنونی وجود دارد؛ چراکه یهودیان در حال حاضر برای خود کشوری دارند.

در ماه‌های اخیر اسرائیل علاوه بر تلاش برای تشویق آمریکا به خروج از برجام نسبت به حضور ایران در سوریه نیز اقدامات فشرده‌ای را انجام می‌دهد که حملات موشکی مکرر به مقرهای حضور نیروهای ایرانی در خاک سوریه از جمله آنهاست. این حملات متوجه سوق ایران به سوی خروج نیروهای خود از سوریه و از نزدیکی مرزهای اسرائیل است. حضور ایران در سوریه همچنین پشتوانه‌ای برای قدرت حزب‌الله لبنان به شمار می‌رود که با اسرائیل در حال مخاصمه به سر می‌برد.

نتانیاهو در سفرهای مکرر به روسیه نیز تلاش کرده است که رهبری کرملین به سوی خروج ایران از سوریه سوق دهد. در گفت‌وگوی روز چهارشنبه هم این موضوع ظاهرا یکی از محورهای اصلی را تشکیل می‌داده است.