گروهی از ۱۵ کشور حوزه آسیا – اقیانوسیه توافق کردند که در سال ۲۰۲۰، پیمان مشارکت اقتصادی جامع منطقه‌ای (RCEP) را امضا کنند.

این ابرپروژه با مشارکت ۱۶ کشور آغاز شد، اما هند به دلیل تاثیر احتمالی این توافق روی صنایع داخلی از آن خارج شد. پس از خروج دونالد ترامپ از پیمان تجاری اقیانوس آرام (TPP) اجرایی شدن این توافقنامه ضرورت بیشتری پیدا کرده است. بسیاری از ناظران پیمان «مشارکت اقتصادی جامع منطقه‌ای» را استراتژی پکن برای مقابله با نفوذ آمریکا در منطقه ارزیابی می‌کنند.

سرانجام پس از ۶ سال مذاکره، اکنون بیش از ۱۲ کشور حاشیه اقیانوس آرام به دنبال امضای بزرگ‌ترین توافق تجاری جهان در سال ۲۰۲۰ هستند.

به گزارش اعتمادآنلاین، به نقل از خبرگزاری سی‌ان‌بی‌سی، این توافق با نام «مشارکت اقتصادی جامع منطقه‌ای» یا RCEP تمامی ۱۰ کشور انجمن ملل آسیای جنوب شرقی (آ.سه.‌آن) و پنج اقتصاد عمده این بلوک را در بر می‌گیرد: استرالیا، چین، ژاپن، نیوزیلند و کره جنوبی.

به گزارش رویترز، این ۱۵ کشور در مجموع یک‌سوم جمعیت جهان و تولید ناخالص داخلی جهانی را تشکیل می‌دهند. این مقدار از بلوک‌های تجاری مشابه، نظیر اتحادیه اروپا، توافق آمریکا-مکزیک-کانادا (USMCA) نیز بیشتر است.

این ابرتوافق با ۱۶ کشور کار خود را آغاز کرد، اما هند با ابراز این نگرانی که توافق اخیر ممکن است تولیدکنندگان داخلی این کشور را به خطر بیندازد، تصمیم به عدم عضویت در آن گرفت.

اهمیت پیمان مشارکت اقتصادی جامع منطقه‌ای (RCEP)

پیمان مشارکت اقتصادی جامع منطقه‌ای نوامبر ۲۰۱۲ در پنوم‌پن، پایتخت کامبوج، و به عنوان طرح پیشنهادی آ.سه.‌آن. تصویب شد. هدف این طرح تشویق تجارت میان اعضا و ۶ کشور دیگر بود.

در حال حاضر، ۶ کشور فوق، یعنی استرالیا، چین، هند، ژاپن، نیوزیلند و کره‌جنوبی، توافقاتی را درباره تجارت آزاد با آ.سه.‌آن. منعقد کرده‌اند. با این حال، تجمیع تمام این فعالیت‌ها زیر عنوان «پیمان مشارکت اقتصادی جامع منطقه‌ای» با کاهش تعرفه‌ها، رویه‌ها و قوانین گمرکی استاندارد و افزایش دسترسی به بازار، خصوصاً بین کشورهایی که توافقات تجاری ندارند، سبب تقویت تجارت خواهد شد.

تمام ۱۶ کشور مذاکره درباره پیمان مشارکت اقتصادی جامع منطقه‌ای را زمانی آغاز کردند- سال ۲۰۱۳- که مذاکرات درباره توافق تجاری بزرگ (پیمان تجاری اقیانوس آرام- TPP) در حال انجام بود. با توجه به غیاب چین در این پیمان که قرار بود بزرگ‌ترین توافق تجاری جهان شود (و رهبری آن بعدها به دست ایالات متحده افتاد)، بسیاری از ناظران پیمان «مشارکت جامع اقتصادی منطقه‌ای» را استراتژی پکن برای مقابله با نفوذ آمریکا در منطقه ارزیابی می‌کنند.

با این حال، در سال ۲۰۱۷، دونالد ترامپ آمریکا را از پیمان TPP خارج و به بهانه رفتارهای غیرمنصفانه، تعرفه‌های سنگینی علیه تعدادی از شرکای تجاری آمریکا وضع کرد.

جنگ تجاری چین و آمریکا به دلیل کاهش دادن تقاضا برای کالاهای آسیایی خسارات زیادی را به تجار این منطقه تحمیل کرده و در نتیجه سبب کاهش رشد اقتصادی شده است. پس از آن بود که تشکیل پیمان «مشارکت اقتصادی جامع منطقه‌ای» ضرورت پیدا کرد.

«مشارکت اقتصادی جامع منطقه‌ای» چه کاری انجام می‌دهد؟

متن نهایی و مشروح توافق پیش از امضا و انتشار، به لحاظ حقوقی به طور کامل بررسی خواهد شد.

در گزارش تحلیلگران و رسانه‌ها آمده است که پیمان «RCEP» اساساً در حوزه تجارت کالا مفید است، زیرا این پیمان به طرز فزاینده‌ای میزان تعرفه‌ها روی خیلی از کالاها را کاهش خواهد داد. علاوه بر این، بر اساس توافق RCEP، کسب‌وکارها می‌توانند مقدار مشابه کالا را درون بلوک تجاری بفروشند، بدون اینکه برای ارسال محموله به هر کشور مقصد، نیازی به انجام کارهای اداری داشته باشند.

دبورا المز، مدیرعامل شرکت مشورتی «مرکز تجارت آسیایی»، در مصاحبه با رویترز گفت این توافق می‌تواند به تولیدکنندگان آسیایی کمک کند تا محصولات خود را به دیگر نقاط منطقه صادر کنند.

به گزارش رویترز، حتی شرکت‌هایی که کالاهای خود را به خارج از بلوک ارسال می‌کنند، مشوق‌هایی برای ساخت زنجیره تامین در بین کشورهای عضو RCEP دارند.

گروه‌بندی‌های تجاری میان کشورهای آسیایی

به گزارش رویترز، با این حال، پیمان RCEP از کیفیت و افق دید موجود در پیمان تجاری اقیانوس آرام (CPTPP) بی‌بهره است. پیمان مشارکت اقتصادی جامع منطقه‌ای، به طور خاص، الزام‌آور نیست و از کشورهای عضو نمی‌خواهد تا حقوق کارگران و محیط‌زیست را رعایت کنند.

علاوه بر این، پیمان RCEP بخش‌های خدماتی کمتری دارد، به‌ طوری که بعضی از گزارش‌ها این موضوع را علت خروج هند از توافق می‌خوانند.

نقش هند

هند از ابتدا در مذاکرات پیمان مشارکت اقتصادی جامع منطقه‌ای مشارکت داشت، اما به دلیل نگرانی‌ها درباره خسارات احتمالی ناشی از توافق روی تولیدکنندگان داخلی، از این پیمان خارج شد. موضع هند در قبال توافق یکی از موانع اصلی در مذاکرات اخیر پیمان مشارکت اقتصادی جامع منطقه‌ای بوده است.

به گفته تحلیلگران سرمایه‌گذاری در «گروه مشورتی اوراسیا»، بعضی از اعضای RCEP، مانند ژاپن مشارکت دهلی‌ نو را «به دلایل اقتصادی و همچنین به دلیل نقش تعدیل‌کننده آن در مقابل چین» بسیار حیاتی می‌دانستند.

به گفته «واحد اطلاعاتی اکونومیست» (EIU) هند سومین اقتصاد بزرگ آسیاست و بازار مصرف‌کنندگان آن وسیع است. به رغم غیبت هند، ۱۵ کشور باقی‌مانده همچنان می‌خواهند پیمان RCEP‌ را اجرایی کنند.

واحد اطلاعاتی اکونومیست طی گزارشی می‌نویسد: «بدون هند پیمان RCEP اهمیت کمتری پیدا می‌کند، اما راه آن برای اجرایی شدن بسیار هموارتر شده است.»

اعتمادآنلاین