با تسلط ارتش سوریه بر استان “قنیطره” و خروج ساکنان “الفوعه” و “کفریا” از این دو شهرک، اکنون زمینه برای نبرد بزرگ یا به عبارت بهتر “مادر جنگ‌ها” در شهر ادلب و حومه آن که محل تجمع نیروهای وابسته به گروه‌های شورشی النصره است، فراهم شده است.

عبد الباری عطوان، نویسنده، روزنامه‌نگار و تحلیل‌گر فلسطینی و همچنین سردبیر روزنامه فرامنطقه‌ای رای الیوم در سرمقاله این روزنامه درباره اوضاع ادلب نوشت: آیا بازپس‌گیری قنیطره توسط ارتش سوریه و خروج ساکنان الفوعه و کفریا جنگ را به ادلب می‌کشاند؟ اگر اینگونه باشد، راه حل چیست؟ آیا باید به مانند “گروزنی” (اشاره به نبرد گروزنی) راه حل نظامی در دستور کار قرار بگیرد یا مانند غوطه شرقی دمشق راه حل سیاسی اتخاذ شود؟ سرنوشت عناصر تروریستی وابسته به جبهه النصره و داعش چه می‌شود؟

روسیه و گروه‌های مسلح مخالف سوریه به توافقی دست یافتند که بر اساس آن قرار شد گروه‌های مسلح، مناطق تحت کنترل خود در قنیطره واقع در نزدیکی بلندی‌های جولان را به ارتش سوریه تحویل دهند که این مساله به معنای فاصله گرفتن از درگیری‌های شدید و خونین نظامی در این منطقه و شکست تهدیدات اسرائیل مبنی بر دخالت نظامی به منظور حمایت از این گروه‌ها در مقابله با پیشروی‌های ارتش سوریه پس از بازپس‌گیری “درعا” و حومه آن است.

این توافق با توافقی دیگر که روسی بوده، همزمان شد که بر اساس آن، همه ساکنان شهرک‌های الفوعه و کفریا (۷۰۰۰ نفر) که از طرفداران دولت سوریه در استان ادلب بودند، پس از سه سال محاصره تحمیلی از سوی گروه‌های مسلح به سرکردگی گروه تحریر الشام (جبهه النصره سابق)، از این دو شهرک خارج شدند.

اکنون زمینه برای نبرد بزرگ یا به عبارت بهتر “مادر جنگ‌ها” در شهر ادلب و حومه آن که محل تجمع نیروهای وابسته به گروه‌های مسلح است، آماده شده است؛ نیروهایی که با اتوبوس‌های سبز رنگ از بیشتر مناطق سوریه به آنجا منتقل شدند، چه نیروهای میانه رو مانند “ارتش آزاد سوریه” یا نیروهایی که در جرگه گروه‌های تروریستی مانند “هیئت تحریر الشام” یا داعش دسته بندی شدند.

در ادامه سرمقاله آمده است: همه نشانه‌ها موید آن است که ارتش سوریه نیروهای خود را برای پیشروی به سمت ادلب برای پازپس گیری آنچه به صورت مسالمت آمیز یا از طریق جنگ و با چراغ سبز و مشارکت گسترده روس‌ها انجام می‌شود، بسیج کرده است، مانند اتفاقی که در دیگر مناطق در غوطه شرقی، درعا، شرق حلب، حمص، دیر الزور اتفاق افتاده است. طرف روسی برای بازپس گیری این شهر از همه بیشتر عجله دارد و دلیل عجله آن نیز زمینه سازی برای انتقال به مرحله آتی؛ یعنی مرحله بازسازی به موازات آغاز “کنفرانس سوچی” به منظور دستیابی به حل و فصل سیاسی و نهایی بحران سوریه است.

ترکیه بیش از همه نگران مرحله آتی در ادلب خواهد بود، چراکه این شهر در نزدیکی مرزهای شمال غربی این کشور قرار دارد و هر گونه اقدام نظامی برای بازپس‌گیری آن از سوی ارتش سوریه، اولا ممکن است به نابودی نهایی گروه‌های حامی این کشور منجر شود و ثانیا ممکن است صدها هزار نفر از ساکنان این شهر و گروه‌های مسلح را روانه مرزهای این کشور برای درخواست پناهندگی کند.

حامی آکسوی، سخنگوی وزارت خارجه ترکیه به خبرنگاران گفته است، کشورش هرگز دوست ندارد سناریوی غوطه شرقی و شمال حمص یا سناریویی که در حال حاضر جنوب سوریه شاهد آن است، در ادلب نیز تکرار شود. این موضوع اظهار نظر رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه که در گفت‌وگوی تلفنی یک هفته پیش خود با ولادیمیر پوتین، همتای روسی خود مطرح کرده بود را یادآوری می‌کند. او گفته بود” اقدام نظام سوریه در حمله به ادلب، نقض توافق آستانه محسوب می‌شود”.

حل و فصل سیاسی اوضاع ادلب از دیگر راه‌حل‌ها در غوطه شرقی و شمال حمص و جنوب سوریه متفاوت نخواهد بود، بلکه منطبق بر همان راه حل‌ها با کمی تغییر است؛ چراکه میانجیگر تنها یک طرف یعنی روسیه است و اینکه همه این راه حل‌ها تنها با مشارکت روسیه در حملات هوایی و پیشروی زمینی ارتش سوریه به دست می‌آیند.

چنانچه این راه حل به دلیل تسلط گروه‌های مخالف به سرکردگی جبهه النصره بر اکثر مناطق ادلب جواب ندهد، در نتیجه مدل گروزنی؛ یعنی بمباران شهر و محله‌های آن، احتمالا بهترین گزینه باشد. این گزینه دو هفته پیش در جنوب درعا زمانی که گروه‌های مسلح حاضر به پذیرفتن “شروط تسلیم تحقیرآمیز” با میانجیگری روسیه نبودند، اجرا شد.

ما بر این باوریم که گزینه گروزنی در ادلب تکرار نمی‌شود. تنها در یک صورت این گزینه احتمال تکرار شدن دارد و آن زمانی است که تمام توان میانجیگر از جمله راه حل‌ها و پیشنهادات کارساز نیفتند.

علاوه بر این، ترکیه هرگز با روسیه درباره برنامه‌های آن در سوریه صحبت نکرده و چشم پوشی این کشور از آنچه در غوطه شرقی رخ داد، مثال بارزی برای ما در این زمینه است. اما وضع درباره طرف سوری به گونه دیگر است، منابع ما می‌گویند که تماس‌های مقامات و شخصیت‌ها از داخل ادلب با مرکز آشتی روسیه در پایگاه “حمیمیم” روز به روز در حال افزایش است و ارتش سوریه در حال آماده شدن برای نمایش عملیات‌ مقدماتی است، که ارتش سوریه را به ادلب نزدیک می‌کند.

منابع همچنین می‌گویند، زمانی که ارتش سوریه به ورودی‌های ادلب برسد این شهر شاهد انقلاب عظیمی خواهد بود. وزارت دفاع روسیه در آخرین بیانیه خود جمله‌ای را ذکر کرده که شاید وضع آینده ادلب در آن خلاصه شده باشد، وزارت دفاع روسیه اعلام کرد که این وزارتخانه شاهد افزایش فعالیت هیئت تحریر الشام در ادلب است. این جمله می‌تواند بابی برای دگرگون کردن صحنه کنونی در استان‌ شمالی سوریه که آخرین پناهگاه گروه‌های مخالف است، باشد، خصوصا اینکه اخبار حاکی از آن است که روسای جمهور روسیه و آمریکا در نشست اخیرشان در هلسینکی موضوع نیروهای خارجی در سوریه و تجمع آنها در ادلب را مورد بررسی قرار دادند.

ایسنا