هفته گذشته رویارویی دو ناو جنگنده چین و آمریکا در دریای چین جنوبی که نزدیک بود به فاجعه ای دیگر منجر شود، حادثه هوایی ۱۷ سال پیش این دو کشور در همین منطقه را یادآوری کرد و نشان داد که تا شروع درگیری و جنگی فاجعه بار فاصله چندانی نداریم.

یک هواپیمای جاسوسی آمریکایی روز ۱ آپریل ۲۰۰۱، در ماموریت شناسایی منظمی در حال پرواز بر روی دریای چین جنوبی بود که با یک جت جنگنده چینی برخورد کرد، خلبان جت چینی کشته شد و ۲۴ خدمه پرواز آمریکایی نزدیک به دو هفته در جزیره ‘هانیان’ به گروگان گرفته شدند. اگرچه واشنگتن و پکن توانستند این بحران را به سرعت مدیریت کنند اما این تصادف به عنوان موضوعی برای ادامه رزمایش های نظامی بین این دو قدرت بزرگ جهان باقی ماند.

«اس سی ام پی» نوشت:«هفته گذشته، پس از ۱۷ سال، خبر نزدیک شدن بیش از حد و خطرناک دو ناو جنگنده چینی و آمریکایی به هم و احتمال برخورد شدید این دو، مانند خوابی بود که دوباره در حال تکرار شدن بود.

هر دو طرف یکدیگر را متهم به ایجاد زمینه برای بحرانی دیگر کردند؛ طرف های آمریکایی، چین را به دلیل رزمایش های نا امن و غیر حرفه ای و سد کردن راه ناو آمریکایی در حین این رزمایش، سرزنش کردند.»

سخنگوی وزارت دفاع چین نیز آمریکا را به دلیل ارسال ناوهای جنگنده خود به نزدیکی جزایر چین در دریای چین جنوبی مقصر دانست و گفت: این عمل آمریکا، تهدیدی جدی برای امنیت و حق حاکمیت چین بوده است و به شدت روابط بین ارتش دو کشور را تضعیف می کند و ثبات و صلح در منطقه را نیز کاهش خواهد داد.

به نوشته ‘اس سی ام پی’ رویارویی شدید و و تهاجمی واشنگتن و پکن و دیگر تنش های دو جانبه که در صدر آنها اعمال جنگ تجاری توسط آمریکا قرار دارد، افکار عمومی را بر این وا داشته است که این کشمکش ها و بدتر شدن روابط نه تنها ممکن است به جنگ سرد منجر شود بلکه می تواند به جنگ گرمی تمام عیار را در پی داشته باشد.

اما اسپات نیک نیوز به نقل از ‘دان کولینز’ سیاست مدار آمریکایی که رخ دادن این جنگ را غیر ممکن می داند، نوشت: ‘امکان رخ دادن این جنگ نه تنها به دلیل وسعت و توانایی های تکنولوژیکی ارتش چین بلکه به دلیل داشتن تعداد زیادی زیر دریایی و همچنین ظرفیت بالای جنگنده های دیگر دریایی این کشور، بعید به نظر می رسد. علاوه بر این چین از جزایر خود نیز به عنوان پایگاه ها و زیر ساخت های نظامی استفاده می کند.’

به نوشته ‘سی اس ام پی’ واقعیت این است که اگرچه واشنگتن چین را متهم به نظامی کردن دریای چین جنوبی از طریق ایجاد جزایر مصنوعی و نصب تجهیزات نظامی در جزایر مورد مناقشه (یا جزایر اسپراتلی) آن منطقه کرده است، اما گفتنی است که چین رویکردهای دیپلماتیک خود را با ایجاد روابط اقتصادی و سیاسی نزدیک با کشورهای جنوب شرقی آسیا به منظور رفع نگرانی های خود در مورد این جزایر مورد مناقشه را کاهش داده است.

جزایر اسپراتلی جزیره ای در جوب دریای چین جنوبی است که هر یک از کشورهای چین، ویتنام ، فیلیپین، مالزی، برونئی و تایوان بر بخش هایی از این جزیره ادعای مالکیت دارند؛ ایالات متحده این دریا را جزئی از آب‌ های بین‌المللی می‌داند و بر حق قانونی رفت و آمد کشتی‌ها و زیردریایی‌هایش در این دریا تأکید می ‌ورزد.در اصل آنچه در دریای چین جنوبی اتفاق می افتد، بازی قدرتی بین قدرت حاکم و قدرت رو به رشد است.

به عقیده برخی تحلیلگران، این اتفاقی که نزدیک بود به تصادفی بین کشتی های جنگی آمریکا و چین منجر شود، نشانه ای از استقامت تهاجمی فزاینده چین در دریای چین جنوبی است؛ درست مثل ۱۷ سال پیش و برخورد جت جنگی چینی با هواپیمای آمریکایی که چین باز هم از آن به عنوان رزمایش نظامی یاد می کند.

هر دو تصادف ممکن است باعث ایجاد رعب و وحشت شود اما حقیقت این است که آمریکا هرگز از سرکشی و نظارت بر سواحل چین که همیشه با مقابله نظامی تند چینی ها رو به رو می شود، دست نخواهد کشید.در حال حاضر با تشدید گمانه زنی ها درباره گشت های هوایی و دریایی در دریای چین جنوبی و سخت تر شدن تحمل چین در دریای چین جنوبی، جای تعجب دارد که چرا این تصادف بسیار پیشتر از هفته گذشته رخ نداده است. این وقفه ۱۷ ساله بین این دو تصادف، علیرغم افزایش رقابت بین چین و آمریکا، حاکی از مهارت و بردباری ارتش هر دو کشور است.

طبق تحلیل سایت «اس سی ام پی» احتمال اینکه تصادفات این چنینی جرقه جنگ و درگیری های نظامی را افزایش دهد، وجود دارد، مخصوصا حالا که ‘شی جین پینگ’ رئیس جمهور چین، سیاست های خارجی طولانی مدت خود را رها کرده و تلاش می کند تا نفوذ خود را در منطقه با موضع قویتری بر سر جزایر مورد مناقشه، دنبال کند.

به نوشته وب سایت دیفنس نیوز، ارتقا و نوسازی برنامه های گسترده نظامی چین طی دو دهه گذشته همسو با پایگاه نظامی صنعتی این کشور پیشرفت کرده است و این روند همچنان ادامه خواهد داشت. در نتیجه نیروهای دریایی و هوایی چین از ۱۷ سال پیش تا به امروز تفاوت چشمگیری داشته است. چین همچنین تلاش خود را برای افزایش نیروهای نظامی خود در جهت به چالش کشیدن قوای نظامی ایالات متحده در غرب اقیانوس آرام ادامه خواهد داد.

برخی تحلیلگران با اشاره به تجهیزات نظامی پیشرفته چین در مقابل ایالات متحده از خود می پرسند که آیا آمریکا واقعا حاضر است با سنگ و چوب به جنگ چین برود؟

‘تانگ جیاسانان’ وزیر امور خارجه در زمان حادثه هواپیمای جاسوسی سال ۲۰۰۱ در خاطرات خود نوشت، چین هنوز هم یاد نگرفته است که چطور مانند آمریکا از رسانه ها برای پیش برد اهداف خود و قرارگیری در صدر افکار عمومی استفاده کند،پس از حادثه برخورد هواپیمای جاسوسی آمریکا با جت جنگنده چینی، آمریکا با مهارت تمام و با عکس های ماهواره ای ، تمام رسانه ها را در دست گرفت و افکار عمومی را متوجه خود کرد.

تحلیلگران از اینکه این درگیری های گاه و بی گاه ممکن است به تدریج به جنگ و درگیری های مسلحانه بی انجامد ابراز نگرانی می کنند، زیرا در این صورت ممکن است میلیون ها انسان جان خود را از دست بدهند.

آنها بر این باورند که سیاست مداران و مذاکره کنندگان باید این نگرانی را در صدر نگرانی های خود قرار دهند، زیرا این جنگ تجاری که چین و آمریکا را درگیر کرده است، ممکن است جرقه ای برای جنگ جهانی سوم باشد.

ایرنا