«دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا روز یکشنبه با اضافه کردن نام چند کشور دیگر به فهرست کشورهایی که سفر اتباع آنها به خاک آمریکا ممنوع است، فرمان جنجالی منع سفر به آمریکا را به روز کرد.

تغییرات در فهرست کشورهای هدف

این فرمان که از روز ۱۸ اکتبر (۲۶ مهرماه) اجرایی خواهد شد، اتباع هشت کشور سومالی، یمن، سوریه، لیبی، ایران، کره شمالی، چاد و ونزوئلا را هدف خواهد گرفت. سه کشور آخر کشورهایی هستند که نام آنها به تازگی به فرمان منع سفر قبلی اضافه شده؛ نام سودان هم از فهرست کشورهای هدف حذف شده است.

مطابق بیانیه کاخ سفید، اتباع کشور عراق هم در معرض اقدامات گزینشی اضافی قرار خواهند گرفت، اما برای آنها به صورت کلی منع سفر اعمال نخواهد شد.

از میان این هشت کشور، هفت کشور با محدودیت‌های گسترده رو به رو خواهند بود، اما درباره ونزوئلا ممنوعیت‌ها تنها مقام‌های دولتی و خانواده‌های آنها را شامل می‌شود.

فرمان اجرایی جدید ترامپ، بر خلاف فرمان قبلی که تاریخ انقضاء داشت و برای یک دوره محدود ۹۰ روزه در نظر گرفته شده بود، محدود به زمان نیست.

سومین تلاش ترامپ برای منع سفر

دستور منع مسافرت جدید، سومین اقدام ترامپ برای جلوگیری از سفر اتباع چند کشور به خاک آمریکا محسوب می‌شود.

فرمان اجرایی اول که در ماه ژانویه و به فاصله کوتاهی بعد از ورود ترامپ به کاخ سفید صادر شده بود، پناه‌جویان و اتباع هفت کشور ایران، عراق، سومالی، سودان، یمن، لیبی و سوریه را هدف قرار داد. این فرمان بعد از ایجاد هرج و مرج در فرودگاه‌ها و اعتراضات سراسری با رأی چند دادگاه فدرال از دستور کار خارج شد.

ترامپ در ماه مارس، فرمان اجرایی دوم را صادر کرد که در آن عراق حذف شده بود. این فرمان هم با مقاومت دادگاه‌ها رو به رو شد، اما دیوان عالی آمریکا چند ماه پیش پس از کش و قوس‌های فراوان اجازه اجرای نسخه محدود‌شده‌ای از آن را صادر می‌کرد.

در فرمان اجرایی سوم که به تازگی صادر شده، برای هر کشور شرایط و استتثنائات متفاوت و جزئی‌تری در نظر گرفته شده است. در زیر نگاهی خواهیم داشت به فرایند صدور این فرمان و جزئیات آن برای اتباع ایرانی.

فرایند صدور فرمان اجرایی جدید

کاخ سفید در بیانیه‌ای به تشریح فرایندها و ساز و کاری پرداخته که به صدور فرمان اجرایی جدید ترامپ منتهی شده است. مطابق این بیانیه، وزیر امنیت داخلی آمریکا در دستور اجرایی قبلی موظف شده با مشورت وزیر خارجه و مدیر اطلاعات ملی آمریکا اطلاعاتی که لازم است هر کشور خارجی در صورت لزوم درباره درخواست‌های روادید یا پذیرش اتباع خود ارائه کند را مشخص کند.

کاخ سفید تصریح کرده که مقام‌های فوق‌الذکر بعد از انجام بررسی‌هایی که بر پایه گزارش‌های نهادهای بین‌المللی مانند سازمان ملل و پلیس اینترپل قرار داشته فهرستی شامل اطلاعات ذکر شده در بالا را تسلیم کاخ سفید کرده‌اند. پس از آن، وزیر خارجه به تمامی دولت‌های خارجی که به تصریح گزارش یاد شده از ارائه اطلاعات لازم خودداری کرده‌اند اخطار داده ظرف ۵۰ روز اطلاعات مورد نیاز دولت آمریکا را ارائه دهند.

بعد از طی این دوره ۵۰ روزه، وزیر امنیت داخلی آمریکا با مشورت وزیر خارجه و وزیر دادگستری این کشور فهرستی از کشورهایی که از ارائه اطلاعات درخواستی یا برنامه‌های خود برای ارائه آن خودداری کرده‌اند را تحویل رئیس‌جمهور آمریکا داده‌اند.

وزیر امنیت داخلی آمریکا سپس توصیه‌های نهایی خود را درباره اتباع آن دسته از کشورهای خارجی که به دلیل عدم ارائه اطلاعات لازم بایستی مشمول ممنوعیت‌های مسافرت به آمریکا شوند را به رئیس‌جمهور ارائه کرده است.

ممنوعیت‌ها و موارد استثناء برای اتباع ایران

در دستور اجرایی جدید ترامپ، محدودیت‌ها و موارد استثنا برای هر کشور به صورت جداگانه مشخص شده‌اند.

در این فرمان، درباره ایران آمده است: «حکومت ایران، همواره از همکاری با دولت آمریکا برای شناسایی خطرات امنیتی خودداری می‌کند؛ منبع تهدیدهای تروریستی مهم است؛ حامی دولتی تروریسم است و از پذیرش اتباعی که مشمول خروج از آمریکا شده‌اند خودداری می‌کند. بر همین اساس، ورود اتباع ایرانی به عنوان مهاجر یا غیرمهاجر تعلیق می‌شود.»

کاخ سفید، علی‌رغم این تصریح کرده آن دسته از اتباع ایرانی که دارای ویزای معتبر دانشجویی (از نوع F و M) و یا ویزای تحقیقات و تبادل فرهنگی (J) هستند از شمول این محدودیت‌ها معاف هستند.

منظور از ویزای F، روادیدی است که برای تحصیل داوطلبان در دوره‌های دانشگاهی صادر می‌شود، در حالی که ویزای نوع M برای دانش‌پژوهان دوره‌های فنی و حرفه‌ای مانند کلاس‌های آشپزی، برنامه‌های آموزش زبان، مدارس پرواز و غیره صادر می‌شود.

ویزای تحقیقات و تبادل فرهنگی J نیز برای افرادی صادر می‌شود که به منظور تبادلات علمی و یا فرهنگی قصد سفر به آمریکا دارند.

کاخ سفید، البته تصریح کرده که اتباع ایرانی دارنده این روادیدها هم تنها پس از «فرایندهای پیشرفته گزینش و غربالگری» مجاز به ورود به خاک آمریکا خواهند بود.

تسنیم