یک پایگاه خبری آمریکایی روز شنبه با اشاره به روندهای تغییرات جهانی تاکید کرد که تغییرات آب وهوایی در صورتی که مهار نشود جهانی پرآشوب ایجاد خواهد کرد که با وجود از بین رفتن نظم لیبرال معلوم نیست چه وضعیتی در جهان ایجاد شود و واژه نظم معنی خود را از دست خواهد داد.

به نقل از پایگاه خبری ‘نیشن’، حداقل ۲۰۰ امپراطوری در طول تاریخ صعود کرده و سقوط کرده‌اند و آمریکا نیز مستثنی نخواهد بود. اکنون بیشتر ناظران تردید ندارند که پایان قدرت آمریکا تنها مساله زمان است.

‘آلفرد مک کوی’ استاد تاریخ دانشگاه ویسکانسین نویسنده این مطلب افزود: ده سال پیش من پیش بینی کردم که قدرت آمریکا تا سال ۲۰۲۵ میلادی به پایان می‌رسد این حرف در آن زمان بسیار مناقشه بر انگیز بود اما امروز امری عادی است. کشوری که در جنگ جهانی دوم پیروز شد و یک نظم نوین جهانی را ایجاد کرد اکنون وجودش غیرضروری است. البته صعود و سقوط قدرت آمریکا در تاریخ جهان مساله خاصی نیست. در تاریخ حداقل ۲۰۰ امپراطوری به قدرت رسیده و نزول کرده‌اند.

برای کسانی که روندهای جهانی را دنبال می‌کنند سوال اصلی سرنوشت هژمونی آمریکا نیست بلکه سوال اصلی آینده نظم جهانی است.

در ۷۵ سال گذشته استیلای جهانی آمریکا بر یک ‘دوگانه ظریف’ استوار بوده است. قدرت سخت آمریکا با پایگاه‌های نظامی و کودتاها با وجود نظم جهانی لیبرال و حضور کشورها به عنوان اعضای برابر در سازمان ملل به توازن رسید.

برخی ناظران بر این باورند که نظم جهانی واشنگتن می‌تواند با فرسایش قدرت جهانی آن نیز دوام آورد و نظم بین‌المللی لیبرال باقی خواهد ماند. این حس خوشبینی در میان نخبگان سیاست خارجی در نیویورک و واشنگتن وجود دارد.

نویسنده برای بررسی این مساله به سیر تاریخی نزول قدرت های بزرگ می پردازد و می‌نویسد: در هزار سال گذشته نظم های قدیمی زمانی از بین می روند که بلایای بزرگ با مرگ و میر فراوان با تغییرات اجتماعی همزمان شدند. نویسنده به مثال ‘مرگ سیاه’ بر اثر طاعون در سال ۱۳۵۰ میلادی اشاره می کند که حدود ۶۰ درصد جمعیت اروپا را به کام مرگ برد و جمعیت جهان از حدود ۴۴۰ میلیون به ۳۵۰ میلیون نفر رسید و موجب کمبود نیروی کار شد و آریستوکرات‌ها به راه‌های جدید درآمد از طریق جنگ رو آوردند.

نویسنده سپس به امپراطوری بریتانیا پس از جنگ های ناپلئونی اشاره کرد و نوشت: لندن از سال ۱۸۱۵ تا ۱۹۱۴ رهبر یک نظام جهانی بود که مشخصه آن صنعت، صادرات سرمایه و فتوحات استعماری بود.

این مقاله در ادامه به نظم جهانی آمریکایی با کنفرانس ‘برتون وودز’ در سال ۱۹۴۴ اشاره می‌کند که منجر به نظام مالی جهانی شد.

نویسنده در ادامه با اشاره به گستردگی نظم جهانی لیبرال در حوزه های مختلف، تاکید می کند که شواهد فزاینده حاکی است که تغییرات آب و هوایی در حال پایه گذاری بلایایی است که می تواند چنین نظم جهانی عمیقی را نیز از پا درآورد.

تاثیرات شدید گرم شدن زمین نه تا ۱۰۰ سال دیگر بلکه تا همین ۲۰ سال آینده بر زندگی بیشتر مردم تاثیر خواهد گذاشت.

روند سریع تغییرات آب و هوایی در دهه های آینده خسارات شدیدی به زیرساخت های حمایت کننده از زندگی بشر وارد خواهد کرد. ۷۰۰ سال پس از مرگ سیاه بر اثر طاعون ، بشریت می‌تواند با یک فاجعه دیگر در همان مقیاس رو به رو شود و منجر به تغییر نظام جهانی شود.

در حالی که قدرت جهانی آمریکا در حال رنگ باختن است، چین در حال کار برای ساختن نظام جانشین با تصورات خود است که به شدت با نظام کنونی متفاوت خواهد بود.

در ادامه می نویسد؛ در مقیاسی گسترده تر، چین در حال ساختن یک نظام بین المللی جایگزین کاملا جدا از نهادهای مستقر است. به عنوان وزنه ای در برابر ‘ناتو’ چین در سال ۲۰۰۱ سازمان همکاری شانگهای را ایجاد کرد که با حضور روسیه، هند و پاکستان به سمت شرق اوراسیا گرایش دارد. چین همچنین در برابر بانک جهانی اقدام به تاسیس بانک توسعه زیرساخت آسیایی در سال ۲۰۱۶ کرد که به سرعت ۷۰ کشور عضو را جذب کرد. فراتر از همه، طرح ۱/۳ تریلیون دلاری ‘کمربند و جاده’ چین که ۱۰ برابر بزرگتر از طرح مارشال برای بازسازی اروپا پس از جنگ جهانی دوم است، در حال اجرای ۱۷۰۰ پروژه است که ۷۶ کشور را در آفریقا و اوراسیا به هم متصل خواهد کرد.

در خاتمه می‌نویسد؛ تغییرات آب و هوایی اگر تحت کنترل قرار نگیرد این تهدید را به همراه دارد که یک سیاره جدید و فاجعه آمیزی ایجاد کند که خود کلمه ‘نظم’ هم در آن معنی سنتی خود را از دست خواهد داد.

ایرنا