کاخ الیزه روزگذشته (سه شنبه- ۲۶مارس) میزبان نشست مشترک روسای جمهوری چین و فرانسه، صدراعظم آلمان و رئیس کمیسیون اروپا با سه محور اصلی ‘صلح و امنیت بین المللی’، ‘مساله آب و هوا’ و ‘همکاری ممتاز’ در شرایط اقتصادی بود.

به گزارش ایرنا، دراین نشست، درکنار موضوع های پیش گفته وتاکید بر نقش آفرینی موثر اروپایی ها در مسیر جدید جاده ابریشم، آنچه در اظهارات طرفین اروپایی ملموس به نظر می رسید، تاکید برتقویت نگاه چندجانبه گرایی و همکاری ها با چین درمقابل نگاه یک جانبه گرایی’آمریکا اول’ رئیس جمهوری ایالات متحده بود که در شرایط کنونی اقتصاد جهان برای اتحادیه اروپا و چین حائز اهمیت بسیاری است.

متحدان اروپایی، از رئیس جمهوری چین خواستند که به ‘وحدت اتحادیه اروپا’ احترام بگذارد؛ «شی جین پینگ» با تاکید بر اراده کشور متبوعش در این راستا، خواستار نوسازی و تقویت نهادهایی مانند سازمان ملل متحد و سازمان تجارت جهانی شد که از سوی دولت کنونی آمریکا تضعیف شده است.

امانوئل مکرون رئیس جمهوری فرانسه هم در نشست الیزه گفت: اراده فرانسه، همراه با اتحادیه اروپا، برای حرکت رو به جلو با چین برای ایجاد یک دیدگاه قوی چند جانبه را نشان می دهد.

او تصریح کرد که همکاری میان چین و اروپا باید نمونه ‌ای از همکاری ‌ها در زمینه چندجانبه ‌گرایی باشد.

مساله چندجانبه گرایی به اندازه ای حائز اهمیت است که پس از این نشست، مکرون در توئیتی، گفت و گوهای چین و اروپا برای تداوم چند جانبه گرایی ونظم نوین جهانی را غیرقابل اجتناب و چشم پوشی خواند وتصریح کرد: آنچه ما خواهان ساختن با یکدیگر هستیم، چارچوب بازسازی شده از چندجانبه‌گرایی است که عادلانه‌ تر و متوازن ‌تر از گذشته باشد.

سفر رئیس جمهوری چین به فرانسه که در نوع خود در تاریخ روابط ۵۵ساله دو کشور بی سابقه است فرصت مناسبی برای پاریس و متحد اروپایی آن– آلمان – و کمیسیون اروپا بود که در تقابل با سیاست های خودبینانه ترامپ نسبت به بهبود اقتصاد آمریکا و به کنار گذاشتن اروپایی ها، روابط خود را با چین به بالاترین سطح ممکن برسانند.

پس از این که دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا به قدرت رسید، تجارت بین المللی را زیرسوال برد که درمقابل، چین مساله تجارت آزاد را برجسته کرد و خود را به کشورهای اروپایی به عنوان وزنه مقابل ترامپ نزدیک کرد؛ این امر مورد استقبال اتحادیه اروپا بویژه آلمان به عنوان یک کشور صادر کننده واقع شد.

با توجه به این که حجم مبادلات تجاری اتحادیه اروپا با چین به روزانه بیش از یک میلیارد یورو می رسد، این کشور می تواند نقش مهمی در حفظ نظم و ثبات بین المللی و حاکمیت جهانی داشته باشد که ایفای این نقش نیازمند افزایش مسوولیت پذیری چین و همراهی با نظم بین المللی است؛ آن چیزی که طرفین اروپایی در نشست روز گذشته خود در الیزه بر آن تاکید کردند.

براساس یک مقاله پژوهشی با عنوان’روابط اتحادیه اروپا با چین دردوران ترامپ’،جنگ تجاری که با سیاست’یکجانبه گرایی’ترامپ آغاز شده فرصت بی سابقه ای را برای نزدیکی چین و اتحادیه اروپا در زمینه هماهنگی به منظور حمایت از قوانین تجارت بین المللی و چندجانبه گرایی در برابر این سیاست ایالات متحده فراهم کرده است.

هر چند که افزایش ناامنی و تنش ها درسطح بین المللی، حمایت گرایی، تغییرات زیست محیطی، تروریسم و بسیاری موضوعات دیگر منجر به تعهدمشترک طرفین به حفظ سیستم چندجانبه گرایی مبتنی بر قوانین بین المللی در مقابل سیاست حمایت گرایی بویژه از سوی آمریکا شده اما با وجود زمینه های بسیار همکاری، اتحادیه اروپا در زمینه تجارت و سرمایه گذاری همچنان نگرانی های خود را نسبت به چین دارد.

فرانس ۲۴ در این باره نوشت: رهبران اروپایی و رییس جمهوری چین در نشست الیزه، از اصلاحات سازمان تجارت جهانی (WTO) حمایت کردند و امانوئل مکرون رئیس جمهوری فرانسه تاکید کرد که ‘این کار را باید بین اتحادیه اروپا و چین تسریع کنیم.’

تاکید اروپایی ها برنقش آفرینی درجاده ابریشم

نداشتن دسترسی آسان به بازارچین، امنیت سرمایه گذاری وبروکراسی گسترده چین برای اروپا ازموارد بحث برانگیز برای طرف های اروپایی است که هر چند نشست روز گذشته مجال کافی برای بحث و تبادل نظر در خصوص تمام این موارد نبود اما مورد بحث و مذاکره طرفین قرار گرفت.

البته چین به این جمع بندی رسیده که به عنوان یک قدرت نوظهور و بازیگر مهم بین المللی درکنار آمریکا و اتحادیه اروپا، ملزم به پایبندی به قوانین بین المللی وافزایش مسوولیت پذیری در سطح جهانی است واتحادیه اروپا انتظار دارد تا چین به عنوان یک شریک استراتژیک در سطح بین المللی عمل کند.

یکی از مسائل مهم دیگر در نشست رهبران دو قدرت اول اروپا با رئیس جمهوری چین ضرورت ‘ایفای نقش’ اروپایی ها در مسیر جدید جاده ابریشم است؛’جاده ابریشم’ مدرن که قصد اتصال چین به اروپا را دارد که در این میان بعضی از اعضای اتحادیه اروپا و آمریکا نسبت به نفوذ فزاینده چین ابراز نگرانی کرده اند.

هفته نامه آلمانی اشپیگل فوریه سال میلادی گذشته در تحلیلی نوشت: یکی از اهداف مهم چین برای نفوذ دراروپا طرح ‘جاده ابریشم’ است؛بر اساس این پروژه عظیم ۹۰۰ میلیارد دلاری، شبکه راه‌ها، بنادر، خطوط آهن و فرودگاه‌ها با اهداف بازرگانی در آسیا و اروپا و چین پیوند خواهند خورد.

اشپیگل با استناد به آمارهای موسسه مرکاتو نوشت که ‘چین دیگر در اتحادیه اروپا را نمی‌کوبد، چرا که مدتهاست به این اتحادیه وارد شده است.’

آنگلا مرکل صدراعظم آلمان در نشست الیزه از این پروژه به عنوان ‘یک پروژه بسیار مهم’ یاد کرد و گفت: ما اروپایی ها می خواهیم که در آن ایفای نقش کنیم’ و ‘این باید منجر به یک معاهده بین المللی شود که تا حدودی در این زمینه مشکل پیدا کرده ایم.’

او تاکید کرد که ‘ما خواهان روابط خوب و قوی تجاری با چین هستیم.’

«ژان کلود یونکر» رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا هم با گلایه از ‘نبود تعادل’ در تقسیم بازارها از سوی چین برای طرف های اروپایی گفت که ‘مشکل اساسی’ ناکافی بودن بازارهای چینی برای اروپایی هاست’؛ این اظهارات در حالی مطرح شد که پکن به دنبال گشایش بازارهای باز برای تولیدات خود در اروپا است.

او گفته که پکن خواستار مشارکت فرانسه و کشورهای دیگر جهان در پروژه جاده ابریشم است.

البته در بین کشورهای اروپایی، ایتالیا نخستین کشور توسعه یافته جهان بود که به برنامه سرمایه گذاری جهانی چین پیوسته است؛ مساله ای که نگرانی متحدان غربی ایتالیا را به دنبال داشته است.

در جریان سفر شی جین پینگ، رئیس جمهوری چین به رم که پیش از دیدار او از فرانسه صورت گرفت، در مجموع ۲۹ قرارداد به ارزش ۲/۵ میلیارد یورو (۲/۸ میلیارد دلار) امضا شد.

ایتالیا نخستین عضو گروه جی۷ (اقتصادهای توسعه یافته جهان) است که این نوع سرمایه گذاری از طرف چین را پذیرفت.

هر چند که رم پیش دستی کرد، اما مکرون هم از قافله عقب نماند و در شامگاه دومین روز سفر شی جین پینگ به پاریس، با همتای چینی اش ۳۰ توافق همکاری در زمینه های مختلف از جمله ساخت یک واحد نیروگاه بادی به ارزش یک میلیارد یورو،ساخت ۱۰نفتکش به ارزش ۱/۲ میلیارد یورو و توافق برای فروش ۲۹۰ فروند هواپیمای ای۳۲۰ و ۱۰ فروند ای۳۵۰ به ارزش ۳۰ میلیارد یورو امضا کردند.

ضرورت امنیت بین الملل و حفظ توافق برجام

مساله امنیت بین الملل یکی ازموارد حائزاهمیت دراظهارات جین پینگ بود که با نگران کننده خواندن فضای امنیتی کنونی درجهان بر رسیدن طرفین گفت و گوها بر مفهوم مشترکی از امنیت بین المللی تاکید کرد.

در این چارچوب، یکی از مسائل مهمی که در سفر ‘شی جین پینگ’ به فرانسه که نخستین سفر رسمی وی به شمار می رود دست کم دو بار بر آن تاکید شد، ضرورت حفظ توافق هسته ای با ایران بود که با توجه به اشتراک پکن در این توافق بین المللی در کنار شرکای اروپایی اش، یکی از ابعاد مهم امانوئل مکرون درگفت و گوهای دو جانبه حتی چند جانبه با همتای چینی اش برای جلب نظر بیشتر پکن در تقویت نگاه چند جانبه گرایی با طرف های اروپایی بود.

مکرون با اشاره به هم عقیده بودن پاریس با چین در بسیاری از مسائل تصریح کرد: در حفظ توافق هسته ای با ایران و عاری سازی شبه جزیره کره از سلاح های اتمی در چارچوب قطعنامه های شورای امنیت رویکرد مشترکی داریم.

البته در حاشیه این نشست، فرانسه و چین در بیانیه مشترکی که ۱۰بند از ۳۷ بند آن مربوط به مساله آب و هوایی بود، بر تعهد خود برای مقابله با گرمایش زمین تاکید و بر اجرایی کردن پیمان ۲۰۱۵ پاریس در تمامی ابعاد آن و تداوم استراتژی بلند مدت خود در کاهش گازهای گلخانه ای برای کاهش اثرات مخرب آن بر محیط زیست قول مساعد دادند.

طرفین موافقت کردند در نشستی که در روز نهم آوریل در بروکسل برگزار خواهد شد، رهبران اتحادیه اروپا و چین درباره تنظیم روابط تجاری میان این دو قدرت جهانی با یکدیگر گفت‌ وگو کنند.

همگرایی اروپا و چین در بعد نظامی

مساله امنیت بین المللی از محورهای مهم گفت و گوهای روز گذشته رهبران اروپایی و چین در کاخ الیزه بود.

نزدیک شدن روابط اروپا و چین از بعد نظامی هم قابل بحث و بررسی است؛ بر اساس آمارهای جهانی، چین دومین کشور بعد از آمریکا در میزان هزینه های نظامی و دارنده ۴۸درصد از کل بودجه منطقه آسیا -اقیانوسیه است.

همچنین چین پنجمین صادرکننده و واردکننده بزرگ تسلیحات درجهان است که دراین بین فرانسه دومین صادرکننده تسلیحات به چین بعد از روسیه است در حالی که آمریکا در لیست تامین کنندگان سلاح برای چین قرار ندارد.

‘فدریکا موگرینی’مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا درفوریه ۲۰۱۷در پکن تاکید کرد که چین واتحادیه اروپا می توانند درتوسعه و ثبات افغانستان، بازسازی سوریه، لیبی، شاخ آفریقا و دیگر مناطق بحرانی در کنار هم قرار بگیرند و همکاری استراتژیک داشته باشند.’

به همین سبب و با استناد به آمار ذکر شده، جایگاه چین در حوزه نظامی در کنار بحث های اقتصادی دلیل محکم دیگری برای نزدیک شدن روابط این کشور و اتحادیه اروپا محسوب می شود.