در پی اجلاس سران سه کشور ایران، روسیه و ترکیه در ارتباط با تحولات سوریه، علی خامنه‌ای در دیدار با پوتین، رئیس جمهور روسیه، تحریم ایران، روسیه و ترکیه از جانب آمریکا را یک نقطه اشتراک بسیار قوی برای گسترش همکاری‌ها دانست و افزود: “جمهوری اسلامی ایران و روسیه باید ضمن گسترش همکاری‌های سیاسی و اقتصادی، توافق‌های انجام‌ گرفته در نشست تهران را با جدیت پیگیری کنند.”

خامنه‌ای در دیدار با اردوغان در سخنانی مشابه، گفت: “جمهوری اسلامی ایران و ترکیه دو کشور آبرومند و قدرتمند منطقه هستند و انگیزه‌های مشترکی برای دنیای اسلام دارند، بنابراین باید همکاری‌های دو کشور در زمینه‌های سیاسی و اقتصادی بیش از پیش گسترش یابد.”

محمد کاظمی، عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس، در روزنامه اعتماد، ۱۷ شهریورماه، سفر پوتین و اردوغان به تهران را از منظر اقتصادی مورد توجه قرار داده و نوشت: “روسیه به عنوان کشوری که منابع زیادی دارد و می‌تواند مبادلات ارزی ما را تسهیل کند، باید مورد توجه قرار بگیرد. ما نیازمند همکاری و همراهی مؤثر روسیه و ترکیه هستیم که می‌توانند در خصوص میزان اثرگذاری تحریم‌ها بر کشور کارساز باشند. مرز ترکیه می‌تواند مبادلات بازرگانی را برای ایران تسهیل کند و هم در مباحث ارزی و مسائل مالی و تجاری روسیه کمک مهمی می‌تواند به ایران بکند.”

روزنامه صبح نو، ۱۷ شهریورماه، در ارتباط با نتایج این اجلاس، نوشت: “هرچند ترکیه اصرار دارد منطقه کاهش تنش ادلب همچنان در شکل فعلی خود باقی بماند و دمشق در نوار مرزی ترکیه مستقر شود اما در نهایت دیدگاه ایران و روسیه را پذیرفت؛ دیدگاهی که بر استمرار عملیات در ادلب و مبارزه با تمام گروه‌های تروریستی تاکید دارد.” همین روزنامه در مطلبی دیگر با تفسیر اجلاس سران سه کشور، نوشت: “مخالفت محکم پوتین و جمع‌بندی هوشمندانه روحانی در برابر درخواست‌های مکرر اردوغان، باعث شد تا رئیس‌جمهور ترکیه در نهایت ناگزیر شود تا زیر بیانیه‌ای را امضا کند که در آن، نه فقط آتش‌بس آورده نشد، بلکه به پیشنهاد روحانی خلع سلاح جبهه النصره و سایر تروریست‌ها یعنی همان رفقای قدیمی آقای اردوغان هم به آن افزوده شد.”

جوان آنلاین، ۱۷ شهریورماه، گفت‌وگویی با احمد کاظمی، کارشناس مسائل ترکیه، را انتشار داد که در آن کاظمی به سیاست‌های ترکیه اشاره می‌کند و می‌گوید: “در سال‌های گذشته سیاست ترکیه ثابت نبوده و تغییرات در سیاست‌های ترکیه در پرونده‌های منطقه‌ای، به ویژه سوریه متعدد بوده است. ما در برهه‌هایی شاهد همکاری ترکیه با عربستان سعودی برای ترانزیت گروه‌های تروریستی به خاک سوریه بودیم، اما الان می‌بینیم ترکیه گروه جبهه‌النصره را تروریستی اعلام کرده است. به‌نظر می‌رسد، موضع آتی عملی ترکیه در قبال بحران ادلب یک فاکتور بسیار مشخص است؛ در مورد اینکه آیا این کشور به دنبال یک تغییر اساسی در رویکرد‌های منطقه‌ای خود برای فاصله گرفتن از سیاست‌های یکجانبه‌گرایی آمریکاست یا اینکه به‌نوعی سعی می‌کند با یک‌سری تغییرات تاکتیکی امتیازاتی را از آمریکا بگیرد؟ به‌نظر می‌رسد ترکیه به‌رغم اختلافاتی که با روسیه و ایران در بحران سوریه دارد، ولی در این نکته که جنگ در سوریه باید پایان یابد اشتراک نظر دارد و این مسئله می‌تواند آنکارا را به تغییر سیاست‌هایش در منطقه سوق دهد. ”

روزنامه فرهیختگان، ۱۷ شهریورماه، به‌نقل از حسن هانی‌زاده، کارشناس مسائل بین‌المللی، آورده است که هدف ترکیه امتیاز گیری بیشتر در رابطه با آزادسازی ادلب است و در این باره می‌نویسد: “هدف این کشور آن است که دولت‌های سوریه، ایران و روسیه تضمین بدهند که در آینده نیروهای خلق کُرد در سوریه خودمختاری نداشته و مضاف بر آن از مرز مشترک ترکیه و سوریه خارج شده و به نقطه دیگری منتقل شوند. در حقیقت اردوغان در پی آن است که مرزهای مشترک سوریه و ترکیه از وجود نیروهای خلق کُرد پاکسازی شود.”

محمدرضا رئوف شیبانی، معاون سابق وزیر خارجه و سفیر سابق ایران در سوریه، در روزنامه ایران، می‌نویسد: “بسیاری از تحلیلگران معتقدند که همکاری شکل گرفته میان ایران، روسیه و ترکیه توانسته است پیشرفت‌های مهمی در راستای حل بحران سوریه به‌دست آورد، به‌طور قابل توجهی حجم بحران در سوریه را کاهش داده و افق حل و فصل سیاسی را در برابر طرف‌های متخاصم در سوریه بگشاید و نیز علی‌رغم تمایل برخی بازیگران منطقه‌ای به‌ویژه رژیم صهیونیستی در جهت گسترده ساختن ابعاد بحران، مانع از شکل‌گیری بحران‌های جدید از جمله درگیری نظامی میان ایران و رژیم صهیونیستی در منطقه حساس غرب آسیا شود.”

محمود صدری، در نشریهٔ دنیای اقتصاد، ۱۷ شهریورماه، می‌نویسد: “اجلاس تهران قرار است هدف استراتژیک ایران و هدف‌های تاکتیکی روسیه و ترکیه را به هدفی مشترک تبدیل کند که سه طرف به خواسته‌های بنیادی خود برسند. هنوز چشم‌انداز کار روشن نیست و به‌درستی معلوم نیست بلوک رقیب یعنی آمریکا، عربستان سعودی و اسرائیل در جنگ ادلب چه خواهند کرد. اما یک چیز کاملاً روشن است: اشتراک منافع ترکیه با ایران و روسیه در مسئله سوریه چنان زیاد است که رهبران آنکارا با نادیده گرفتن تعهدات خود به ناتو و همچنین عدول از سیاست سرنگونی اسد، به جبهه مخالفان بین‌المللی دولت سوریه پشت کرده‌اند.”

منطقه‌ای که شهر ادلب در آن قرار دارد از آخرین پایگاه‌های عمده مخالفان در داخل خاک سوریه است. دولت سوریه با کمک ایران و روسیه قرار است این شهر را آزاد کنند. همزمان آمریکا و کشورهای اروپایی به کشورهایی که از دولت سوریه حمایت می‌کنند، هشدارهایی داده‌اند. از هنگام آغاز جنگ داخلی در سوریه، دولت ایران با حمایتی تمام‌قد از دولت بشار اسد، عملاً درگیر بحران این جنگ شده است. حضور سیاسی و نظامی ایران در جنگ سوریه منافع ملی میهن ما را در وضعیتی بحرانی و خطرناک قرار داده است. دخالت سیاسی و نظامی ایران در این مناقشه به‌نفع منافع ملی میهن ما نیست.

نامۀ مردم