هزاران تن از زحمتکشان مناطق شمالی و جنوبی میهن ما به‌شغل پرخطر اما کم‌درآمد ماهیگیری مشغول هستند. کم‌تر گزارش و خبری از چگونگی معیشت این زحمتکشان و خانوارهای آنان و اعتراض‌های‌شان به شرایط موجود انتشار یافته است.

بسیاری از خانواده‌های زحمتکش جنوب و شمال کشور از راه این شغل سخت امرار معاش می‌کنند. با همه این سختی‌ها چند سالی است که منبع درآمد صیادان زحمتکش به‌مخاطره افتاده است. از زمان اجرای تعدیل ساختاری به‌طور پیوسته امنیت شغلی و معیشت ماهیگیران رو به‌وخامت گذاشته است. با آزادسازی قیمت بنزین در سال گذشته رشد شتابان فقر در میان خانوارهای ماهیگیران در استان‌های گیلان، مازندران، گلستان، خوزستان، بوشهر، هرمزگان، سیستان و بلوچستان و ماهیگیران جزایر متعلق به استان‌های جنوبی در خلیج‌فارس و دریای عمان را شاهد بوده‌ایم.

به‌گفته رئیس اتحادیه صیادی کل کشور۱۵۰ هزار نفر در سواحل جنوبی و شمالی کشور از طریق ماهیگیری امرار معاش می‌کنند. مطابق گزارش ایلنا، پانزدهم شهریورماه امسال، رئیس اتحادیه صیادی تأکید کرده است: “باوجود اینکه صیادی از بسیاری از مشاغلی که سخت و زیان‌آور شناخته شده‌اند، سخت‌تر و اشتغال در آن‌ها با آسیب‌های بیشتری همراه است، این شغل ،سخت و زیان‌آور محسوب نشده و صیادان مشمول بازنشستگی زودهنگام نمی‌شوند. بسیاری از صیادان بیمه نیستند، چون باید به‌صورت آزاد این کار را بکنند و این از توان آن‌ها خارج است. آن‌هایی هم که بیمه هستند سختی و زیان‌آوری کارشان لحاظ نشده است.”

در سال‌‌های اخیر بحث شیلات و صید ترال۱ به‌صورتی جدی مطرح گردیده و حرکت‌های اعتراضی ماهیگیران را سبب شده است. به‌علاوه، صید به‌روش کف‌روب تنها تأمین کننده منافع بنیادهای انگلی و سپاه است. این نوع صید و صیدهای غیرمجاز، معیشت صیادان زحمتکش را به‌خطر انداخته است و صیادان خواستار ممنوع شدن آن هستند. پس از اعتراضات صیادان، مسئولان هم بارها گفته‌اند با صید ترال برخورد می‌شود، اما آن‌طور که رئیس اتحادیه صیادی سیستان و بلوچستان می‌گوید صید ترال همچنان در آب‌های این استان صورت می‌گیرد و منظور از برخورد با آن تنها “نظارت” ظاهری بر فعالیت شناورهای صید ترال است و نه ممنوعیت آن. صید کف‌روب یا ترال به‌شدت به امنیت شغلی ماهیگیران لطمه زده و به‌بیکاری شمار زیادی از زحمتکشان ماهیگیر منجر شده است، اما با این وجود به خواست آنان توجهی نشده و نمی‌شود.

دراین‌باره مدیرکل دفتر حفاظت از زیست‌بوم‌ها و سواحل دریایی سازمان حفاظت محیط زیست یادآوری می‌کند که نبود نظارت کافی از سوی دستگاه‌های مسئول ازجمله سازمان شیلات، نیروی انتظامی، و سازمان حفاظت محیط زیست دلیل تخلف عده‌ای منفعت‌طلب است که به منافع ملی توجهی ندارند و در این میان صدها خانوار محروم ماهیگیران‌اند که دچار ‌فقر و فلاکت شده‌اند. مسلماً این عده منفعت‌طلب که از بردن نامشان خودداری می‌شود نمی‌توانند بدون برخورداری از امکانات یا پشتوانه قوی مالی و حکومتی در دریا جولان دهند، به بستر دریا آسیب رسانند، و امنیت شغلی صیادان زحمتکش را به‌خطر اندازند.

چندی پیش نماینده بندرعباس و جزایر قشم، ابوموسی، و بندر خمیر در مجلس، در خصوص صید ترال در خلیج فارس و دریای عمان گفت: “عملکرد کشتی‌های صیادی خارجی باعث شده تا صیادان سنتی امکان صید نداشته باشند.” او همچنین با تأکید بر اینکه صیادان صنعتی از خلأهای موجود در کشور استفاده می‌کنند، اعتراف کرد: “گزارش‌هایی دریافت کرده‌ایم که صید صنعتی در آب‌های شرق استان هرمزگان آغاز شده، درحالی‌که مجوز صید جدید سنتی سالیان سال است که صادر نشده است” [سایت خانه ملت، هفتم مهرماه ۹۹]. هم‌اکنون ناوگان صیادی خارجی به‌ویژه از اتحادیه اروپا ازجمله اسپانیا، بلژیک و نیز شناورهای یک شرکت‌ خصوصی با پرچم فیلیپین به‌صید در آب‌های جنوبی کشور مشغول هستند. این در حالی است که شیلات مجوز صید برای ماهیگیران سنتی صادر نمی‌کند و نسبت به اعتراض‌های آنان واکنشی نداده و نمی‌دهد.

پنهان‌کاری و فریب‌کاری از شیوه‌های شناخته‌شده حکومت جمهوری اسلامی است. نه از محتوای قراردادهایی که با شرکت‌های خارجی امضا شده‌ نشانی هست و نه از افشای نام صیادان صنعتی وابسته به ارگان‌های حکومتی که امنیت شغلی و معیشت صیادان زحمتکش را به مخاطره انداخته‌اند خبری. آنچه برای رژیم ولایت فقیه از اهمیت برخوردار است کسب هرچه بیشتر درآمد برای بقای نظامش از هر طریق ازجمله عقد قرارداد با کشورهای خارجی و هم‌زمان با آن استثمار کارگران و زحمتکشان میهن‌مان است.

تقویت تعاونی‌های ماهیگیران و استفاده از این تشکل‌ها و مشارکت دادن آنان در صید صنعتی قانونی از سوی شیلات یکی از خواست‌های ماهیگیران است. ماهیگیران مانند دیگر زحمتکشان کشور تأمین امنیت شغلی، حق بیمه، حق بازنشستگی، حق مسکن، پوشش بیمه خدمات درمانی، برخورداری از سندیکا، کسب درآمد مناسب برای زندگی، دریافت مزد عادلانه و بالاتر از خط فقر را خواستارند.

————————————–
۱.‌ صید ترال یا کف‌روب به‌نوعی از صید آبزیان گفته می‌شود که به‌وسیله تور ماهیگیری بزرگی انجام می‌شود که به شکل قیف است و به دنبال شناور در بستر دریا کشیده می‌شود. این نوع ماهیگیری برای محیط زیست دریایی خسارت‌های سنگینی به همراه دارد.

ضمیمۀ کارگری «نامۀ مردم»