هم‌زمان با توصیه جمهوری اسلامی به فرانسه برای “خویشتنداری” در مقابل معترضان آن کشور، پنج فعال کارگری در ایران بازداشت شده و پس از مدتی آزاد شدند. اسماعیل بخشی از کارگران نیشکر هفت‌تپه نیز با اتهام‌های امنیتی روبه‌رو است.

سندیکای کارگران شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه ساعاتی پس از انتشار خبر بازداشت پنج تن از فعالان کارگری، روز سه‌شنبه ۲۰ آذر (۱۱ دسامبر) از آزادی آنان خبر داد.

این تشکل کارگری پیش‌تر اعلام کرده بود که مأموران امنیتی شامگاه گذشته رضا شهابی و حسن سعیدی، از اعضای این سندیکا و سه تن دیگر به نام‌های امیرعباس آزرم‌وند، رهام یگانه و کیوان مهتدی را در تهران بازداشت کرده و به مکان نامعلومی منتقل کرده‌‌اند.

علت ناروشن بازداشت‌ها

دلیل بازداشت کوتاه‌مدت این فعالان کارگری هنوز روشن نیست. سندیکای کارگران شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه و اتحادیه آزاد کارگران ایران پس از بازداشت این افراد، آن را محکوم کرده و خواستار آزادی فوری تمام فعالان کارگری، از جمله پنج فعال نامبرده شده‌ بود.

فشار بر فعالان کارگری و از جمله بازداشت آنان در حالی صورت می‌گیرد که شورای حقوق بشر قوه قضائیه جمهوری اسلامی به “اقدامات سرکوب‌گرانه” دولت فرانسه در برابر اعتراضات اخیر در این کشور اعتراض کرده و وزارت خارجه ایران نیز دولت و پلیس آن کشور را به “خویشتنداری” در مقابل معترضان فراخوانده است.

سندیکای کارگران شرکت واحد اتوبوسرانی در گزارش پیشین خود اعلام کرده بود که خانواده‌های بازداشت‌شدگان به همراه شماری از دوستان آنان در مقابل زندان اوین جمع شده و در انتظار انتقال بازداشت‌شدگان به این زندان بوده‌اند.

سندیکای کارگران شرکت واحد اتوبوسرانی عضو فدراسیون جهانی کارگران حمل و نقل (ITF) است. رضا شهابی، از اعضای سرشناس و از بنیان‌گذاران دور جدید فعالیت‌های این سندیکا، نخستین بار در خردادماه سال ۱۳۸۹ بازداشت و به اتهام “فعالیت تبلیغی علیه نظام” و “تبانی به قصد اقدام علیه امنیت ملی” به شش سال زندان محکوم شده بود. این فعال کارگری ۱۷ مردادماه سال گذشته (۱۳۹۶) نیز بار دیگر بازداشت شد و پس از آن دست به اعتصاب غذا زد.

به گزارش سندیکای کارگران شرکت واحد اتوبوسرانی، کارگران شرکت واحد در روزهای گذشته در سامانه شش این شرکت در رابطه به “مطالبه تسهیلات مسکن” دست به اعتراض زده بودند. به گزارش هرانا، در جریان این اعتراضات “یک کارگر معترض در دفتر مدیریت بهره‌برداری اقدام به خودسوزی کرده” و از سرنوشت او پس از این اقدام اطلاعی در دست نیست.

بر اساس گزارش این تشکل کارگری: «در پی این اعتراضات مدیریت این سامانه که خطر اعتراضات قریب‌الوقوع کارگران را جدی دریافته است، روز ۱۸ آذر، بخش‌هایی از کارگران تعمیرگاه، توقفگاه و رانندگان را در نمازخانه فراخوان داده است و در نشست مذکور تلاش کرده تا کارگران را از سازماندهی اعتراضات منصرف کند.»

تجمعات کارگران شرکت واحد اتوبوسرانی هم‌زمان بود با تجمع‌ها و تظاهرات اعتراضی کارگران گروه ملی صنعتی فولاد اهواز و نیشکر هفت‌تپه؛ اعتراضاتی که با همبستگی مردمی از جمله در اهواز و نیز حمایت دانشجویان برخی از دانشگاه‌های ایران مواجه شد.

پرونده جدید “امنیتی” برای اسماعیل بخشی

در جریان تجمعات اعتراضی کارگران شرکت نیشکر هفت‌تپه شمار زیادی از فعالان کارگری این مجتمع به همراه سپیده قلیان، خبرنگار، بازداشت شدند. اینک پس از گذشت نزدیک به یک ماه از آغاز دستگیری‌ها، هنوز هم اسماعیل بخشی، از نمایندگان کارگران نیشکر هفت‌تپه و خانم قلیان در زندان به سر می‌برند.

فرزانه زیلابی، وکیل اسماعیل بخشی با ابراز نگرانی از وضعیت موکل‌اش اعلام کرده است با گذشت بیش از سه هفته از بازداشت او و علی‌رغم مراجعات مکرر، مقام‌های قضایی ایران اجازه ملاقات وکیل با موکل را نداده‌اند و این فعال کارگری را در پرونده امنیتی دیگری به “مشارکت در تشکیل گروه با هدف برهم زدن امنیت” متهم کرده‌اند.

روز هشتم آذرماه گذشته نیز مدیره سندیکای کارگران شرکت نیشکر هفت‌تپه از بازداشت علی نجاتی، از اعضای هیأت مدیره این سندیکا، خبر داد. به گزارش این تشکل کارگری، ماموران “هیچ حکمی” برای بازداشت آقای نجاتی در دست نداشته‌اند و در واکنش به پافشاری او و خانواده‌اش برای ارائه حکم “آنان را مورد ضرب و شتم” قرار داده‌اند.

هم‌زمان با انتشار خبر بازداشت علی نجاتی، کمیته پیگیری ایجاد تشکل‌های کارگری ایران، اعلام کرد که «اسماعیل بخشی را چنان زیر فشار و شکنجه قرار داده‌اند که به علت خونریزی معده مجبور شده‌اند او را به بیمارستانی امنیتی (احتمالا بیمارستان تحت مدیریت سپاه) منتقل و بستری کنند.»

پیش از این نیز گزارش‌هایی درباره “شکنجه” آقای بخشی منتشر شده بود. از جمله “اتحاد بین‌المللی در حمایت از کارگران در ایران” طی بیانیه‌ای با استناد به گزارش‌های ارسال‌شده برای این تشکل اعلام کرده بود: «نیروهای امنیتی پس از بازداشت اسماعیل بخشی، وی را مورد ضرب و شتم و شکنجه شدید قرار داده و به او از ناحیه سر و صورت ضربات متعددی وارد شده، به نحوی که صورتش کبود و متورم شده است.»

“بازداشت” به خاطر انتشار اخبار اعتصاب

کمپین حقوق بشر ایران روز گذشته با استناد به اظهارات “یک منبع ناشناس” اعلام کرد که علاوه بر اسماعیل بخشی، علی‌نجاتی و سپیده قلیان، یک دانشجو به نام عسل محمدی نیز روز ۱۳ آذرماه به دلیل “پیگیری و انتشار اخبار اعتصاب کارگران هفت‌تپه و فولاد” از سوی وزارت اطلاعات در تهران بازداشت و به اهواز منتقل شده است.

سندیکای کارگران شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه که شماری از اعضای آن شامگاه گذشته برای مدت کوتاهی بازداشت شدند، پیش‌تر طی بیانیه‌ای علاوه بر حمایت از اسماعیل بخشی، همچنین خواستار بستن تمام پرونده‌های قضایی برای دیگر نمایندگان کارگران نیشکر هفت‌تپه شده بود.

صادق آملی لاریجانی، رئیس قوه قضائیه ایران، پنجم آذرماه گذشته تهدید کرده بود، با کسانی که به گفته او “به بهانه” پیگیری مطالبات کارگران باعث اختلال در نظم شوند “برخورد” خواهد شد.

آملی لاریجانی حدود یک هفته پس از این اظهارات تهدیدآمیز، اعتراض‌های اقتصادی اخیر جلیقه‌زردها در فرانسه را به “موج بیداری اسلامی” نسبت داد و آن را منطبق با “پیش‌بینی” رهبر جمهوری اسلامی دانست. او همچنین گفت که در جریان اعتراضات دی‌ماه گذشته در ایران “مسئولان همین کشورهای غربی، و از جمله فرانسه، غوغا به پا کردند و مدام ابراز نگرانی می‌کردند”.

در جریان اعتراض‌های سراسری دی‌ماه ۹۶ در نزدیک به ۱۰۰ شهر ایران ده‌ها تن کشته و هزاران نفر بازداشت شده بودند. چند نفر از بازداشت‌شدگان این ناآرامی‌ها نیز سپس به شکل مشکوکی در زندان درگذشتند.

اعتراض ایران به “سرکوب” معترضان در فرانسه

وزارت خارجه ایران پیش‌تر به دولت و پلیس فرانسه توصیه کرده بود که در برخورد با معترضان آن کشور “خویشتندار” باشند. بهرام قاسمی، سخنگوی این وزارتخانه، از جمله گفته بود: «من فکر می‌کنم که با استفاده از ابزارهایی چون خشونت، خرابکاری و برخورد در شرایط امروز کمتر می‌شود به موفقیت و اهداف لازم دست پیدا کرد.»

محمود احمدی‌نژاد، رئیس جمهوری سابق ایران نیز از دیگر کسانی بود که در واکنش به اعتراضات در فرانسه مقام‌های این کشور را فراخواند تا به خواسته‌های معترضان “گوش” کنند.

اندک‌زمانی پس از سخنان صادق لاریجانی درباره رسیدن “موج بیداری اسلامی” به فرانسه، ستاد حقوق بشر قوه قضائیه ایران نیز شامگاه دوشنبه طی اطلاعیه‌ای “اقدامات سرکوب‌گرانه” دولت امانوئل مکرون را محکوم کرد و از جمله نوشت: «حوادث اخیر پاریس و شهرهای دیگر فرانسه از جهت مقابله خشونت‌بار پلیس و نیروهای امنیتی این کشور با مردمی که در مواجهه با بی‌عدالتی‌ها و تبعیض‌های غیر قابل تحمل به پا خاسته‌اند تاسف‌بار، خطرناک و نگران‌کننده است.»

در این اطلاعیه همچنین درخواست کرده است تا سازمان ملل متحد «مقدمات تعیین گزارشگر ویژه برای اتفاقات اخیر فرانسه را در دستور کار فوری خود قرار دهد.»

این در حالی است که مقام‌های قوه قضائیه جمهوری اسلامی خود به تعیین گزارشگر ویژه برای ایران به شدت معترض‌اند. از جمله محمدجواد لاریجانی، دبیر ستاد حقوق بشر جمهوری اسلامی، اواخر مهرماه گذشته جاوید رحمان، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل برای ایران را “بلندگوی صهیونی غرب” خوانده و “اعتبار” او را “باطل” دانسته بود.

فعالان حقوق بشری اما همواره نسبت به نقض گسترده این حقوق در ایران اعتراض کرده و خواستار رعایت آن توسط نهادهای دولتی و حکومتی جمهوری اسلامی شده‌اند. از جمله شیرین عبادی، فعال سرشناس حقوق بشر و دارنده جایزه نوبل صلح، روز ۱۳ آذرماه گذشته در نامه‌ای خطاب به جاوید رحمان، از گزارشگر ویژه حقوق بشر برای ایران خواسته بود تا “با استفاده از کلیه امکانات موجود” برای آزادی کارگران بازداشت‌شده در ایران اقدام کند. این فعال حقوق بشر اعمال “شکنجه‌های جسمی و روحی” علیه بازداشت‌شدگانی چون اسماعیل بخشی و سپیده قلیان را “پاسخ” حکومت ایران به “خواست‌های مسالمت‌آمیز کارگران” دانسته بود.