سند سیاست خارجی چین که با عنوان «چین و جهان در عصر جدید» منتشر شده، تأکید دارد که بر خلاف تبلیغات صورت‌گرفته در رسانه‌های غربی، پکن به دنبال هژمونی و استیلا بر جهان نیست.

دفتر اطلاعات شورای دولتی چین که بازوی رسانه‌ای اصلی پکن روز جمعه همزمان با هفتادمین سالگرد تأسیس جمهوری خلق چین، سندی را تحت عنوان «چین و جهان در عصر جدید» منتشر کرده که به تشریح رویکردهای کلان سیاست خارجی پکن پرداخته است.

پررنگ‌ترین نکته در این سند، تأکید پکن بر «صلح‌آمیز» بودن رشد اقتصادی و سیاسی چین است. این سند تأکید دارد که چین با وجود تبدیل شدن به یک قدرت اقتصادی و سیاسی، هرگز به دنبال استیلا بر جهان نیست و نباید رشد این کشور را یک «تهدید» تلقی کرد.

این سند رشد اقتصادی چین را «فرصتی برای جهان» توصیف کرده و نوشته است: «با رشد سریع مجموعه قدرت ملی و نفوذ بین‌المللی چین، برخی نگرانند که چین به تبعیت از یک دیدگاه تاریخ‌گذشته، پس از قدرت گرفتن، برای رسیدن به هژمونی تلاش کند. در نتیجه، آن‌ها نظریه به اصطلاح “تهدید چین” را طرح کرده‌اند. سوء تفاهمات شناختی، پیش‌داوری نهادینه‌شده و عدم بی‌طرفی روانی عواملی‌اند که به شکل‌گیری این نظریه منجر شده‌اند.»

در بخشی از این سند تحت عنوان «چین هرگز به دنبال هژمونی نخواهد بود»، آمده است: «درست است که در گذشته کشورها پس از قدرتمند شدن به دنبال رسیدن به هژمونی رفته‌اند، اما این یک قانون تاریخی نیست. اگر کسی رفتار کشورهای غربی را معیار قرار دهد و رفتار آن‌ها را به عنوان الگوی رفتاری چین در نظر بگیرد، به نتیجه‌ای نادرست و عاری از حقیقت می‌رسد.»

دفتر اطلاعات شورای دولتی چین در ادامه با بیان اینکه عبارت «توسعه صلح‌آمیز» تنها یک لفظ دیپلماتیک یا پوششی برای اهداف پکن نیست، تأکید کرده است: «چین، فارغ از آنچه که در دنیا رخ دهد و نحوه رشد خود، هرگز نه به دنبال هژمونی یا توسعه‌طلبی خواهد بود و نه برای ایجاد حوزه نفوذ تلاش خواهد کرد.»

این سند توسعه صلح‌آمیز را «میراثی بازمانده از تمدن چینی» توصیف و عنوان کرده است: «توسعه‌طلبی و هژمونی با منافع چین و اراده مردم این کشور در تضاد است… دنبال کردن هژمونی و نظامی‌گری صرفا قدرت ملی را به هدر داده و به افول منجر می‌شود. در تاریخ بشری، تلاش قدرت‌های بزرگ برای رسیدن به هژمونی به جنگ‌های مکرر، کشته شدن افراد، عقب‌ماندگی بشری و حتی عقب‌گرد تمدن بشری منجر شده است… چین به صورت طبیعی توسعه می‌یابد و قدرتمندتر می‌شود، اما نمی‌خواهد در این روند هیچ کشور دیگری را تهدید کند، به چالش بکشد یا کنار بزند و جایگزین آن شود و یا اینکه به هژمونی برسد.»

در ادامه این سند، از چین به عنوان «مهمترین عامل ثبات و منبع قدرت اقتصاد جهانی» یاد و عنوان شده است که با رشد اقتصادی چین هم فرصت‌های تازه‌ای برای کشورهای دیگر ایجاد می‌کند و هم می‌تواند منبع الهامی برای کشورهای در حال توسعه باشد.

پکن در این سند دیدگاه خود در مورد آینده روابط بین‌الملل را نیز تشریح می‌کند: «مدل تازه روابط بین‌الملل باید بر مبنای احترام متقابل، برابری و عدالت و همکاری حائز منفعت دوجانبه باشد. احترام متقابل بر مبنای برابری میان تمام کشورها، بزرگ و کوچک، قدرتمند و ضعیف، غنی و فقیر، باشد. هر کشور، باید به نظام سیاسی کشورهای دیگر، حق آن‌ها برای انتخاب مسیر توسعه و منافع و دغدغه‌های آن‌ها، احترام بگذارد. همه باید با سیاست‌بازی قدرت‌ها، هژمونی و مداخله در امور داخلی دیگر کشورها مخالفت کنند.

در این سند ۴۹ صفحه‌ای، از نقش چین در مذاکرات هسته‌ای با ایران به عنوان یکی از نمونه‌های تلاش پکن برای دستیابی به راهکار سیاسی در مناقشات بین‌المللی یاد شده است.

این نقشه راه در حالی منتشر می‌شود که «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا و حلقه مشاوران وی در امور شرق آسیا، بارها چین را به توسعه‌طلبی و تلاش برای رسیدن به استیلای بین‌المللی متهم کرده‌اند.

واشنگتن در تلاش برای مقابله با نفوذ روزافزون چین از راهبردی موسوم به «راهبرد ایندوپاسیفیک آزاد و گشوده» رونمایی کرده و در جبهه‌های مختلف از تجارت گرفته تا فناوری اطلاعات، قوانینی را برای مقابله با افزایش قدرت چین تصویب کرده است. در سند راهبرد امنیت ملی آمریکا که در سال ۲۰۱۷ منتشر شد، برای اولین بار از چین در کنار روسیه به عنوان یک «تهدید» یاد شده که باید با رشد آن مقابله کرد. این دیدگاه به چین، در سیاست‌های دولت کنونی آمریکا در قبال تجارت بین‌المللی، دریانوردی در دریای چین جنوبی، قضایای هنگ‌کنگ و تایوان و همچنین مبحث اینترنت نسل ۵ (۵G) مشهود بوده است.

فارس