وزرای امور خارجه روسیه و ایران، امروز در شرایطی با یکدیگر مذاکره می‌کنند همکاری‌های تجاری- اقتصادی گسترش یافته، مذاکرات سیاسی فعال‌تر از همیشه ادامه داشته و مشارکت نظامی نیز آغاز شده است.

به گزارش خبرگزاری «تاس» امروز در تحلیلی نوشته است: “سرگئی لاوروف” وزیر امور خارجه روسیه، امروز (دوشنبه) آخرین مذاکرات دوجانبه در سال ۲۰۱۹ را با “محمد جواد ظریف” همتای ایرانی خود انجام می‌دهد. تماس‌های دوجانبه بین روسیه و جمهوری اسلامی در سطوح مختلف طی چند سال گذشته افزایش قابل توجهی یافته است. تنها در سال جاری وزرای خارجه دو کشور، سه بار با یکدیگر در مسکو گفت‌وگو کرده‌اند.

همانطور که “ماریا زاخارووا” سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه اعلام کرده، وزیران امور خارجه در مورد مسائل مهم فعلی در دستور کار دوجانبه از جمله همکاری‌های تجاری-اقتصادی و انسان دوستانه مذاکره خواهند کرد.

به گفته وی، در دستور کار بین‌المللی و منطقه‌ای، طرفین توجه خاصی به اوضاع پیرامون برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) درباره برنامه هسته‌ای ایران، حل و فصل اوضاع در سوریه و همچنین وضعیت منطقه خلیج فارس خواهند داشت.

درک متقابل و تمایل برای گسترش همکاری‌ها از سوی دو طرف مشهود است

مقامات مسکو و تهران بارها درک متقابل دو طرف در اکثر مسائل را مورد تاکید قرار داده‌اند. همانطور که وزارت خارجه روسیه در آستانه مذاکرات امروز لاوروف و ظریف یادآور شده، “روسیه و ایران بطور مرسوم، دارای روابطی خوب، همسایگی و احترام متقابل هستند که تحت تاثیر شرایط سیاسی قرار نمی‌گیرد.”

هفته گذشته، “عباس موسوی” سخنگوی وزارت امور خارجه ایران با یادآوری فشارهای تحریمی بر این کشور اظهار داشت: «تهران امیدوار است که روابط با مسکو توسعه بیشتری پیدا کرده دهد و “هرگز کمک‌های ارائه شده به ایران در دوران سخت را فراموش نخواهد کرد.»

اخیراً جمهوری اسلامی سفیر جدید خود، “کاظم جلالی” را به فدراسیون روسیه اعزام کرده که ابراز آمادگی نموده تا به تلاش برای “تقویت روابط دوستانه” با مسکو ادامه دهد.

وزارت خارجه روسیه همچنین تمایل و افزایش مشارکت تجاری-اقتصادی را مورد توجه قرار داده و یادآور شده است: «طی ۹ ماه نخست سال ۲۰۱۹، میزان مبادلات بازرگانی بین روسیه و ایران نه تنها کاهش نداشته، بلکه مانند بیشتر شرکای این کشور به میزان ۲۵.۳ درصد افزایش یافته و به ۱.۵ میلیارد دلار رسیده است. تمایل برای افزایش این رقم

آغاز همکاری نظامی روسیه و ایران در عرصه تامین امنیت منطقه‌ای

زبان مشترک حتی بین نظامیان دو کشور نیز بوجود آمده است. همین چند روز پیش نخستین رزمایش دریایی مشترک روسیه، ایران و چین با نام “کمربند امنیت دریایی” آغاز شد. این مانورهای نظامی قرار است ادامه پیدا کند. همانطور که شبکه تلویزیونی الجزیره با اشاره به اظهارات فرمانده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی گزارش داده: «طرفین در زمینه دفاع دریایی تفاهم‌نامه‌هایی را امضاء کرده‌اند.»

دشوار است مانور مشترک در شمال اقیانوس هند و دریای عمان را از وقایع رخ داده درباره حملات صورت گرفته به نفت‌کش‌ها در منطقه جدا کرد. بعد از آن واشنگتن از ایجاد ائتلافی برای اطمینان از آزادی ناوبری در منطقه خلیج فارس خبر داد. استرالیا، بحرین، بریتانیا، عربستان سعودی، امارات و حتی کویت و قطر قصد خود را برای پیوستن به این کشور اعلام کردند.

چنین رویکردی از دید روسیه و ایران غیرسازنده است. مسکو پس از نخستین اظهارات در مورد تشکیل چنین ائتلافی، دیدگاه خود درباره چگونگی تأمین امنیت در منطقه خلیج فارس را ارائه داد. نظریه روسیه درباره امنیت جمعی در منطقه مبتنی بر تشکیل گروه ابتکارعمل برای فراهم سازی مقدمات کنفرانس بین‌المللی امنیت و همکاری در خلیج فارس است که در آینده باید منجر به ایجاد سازمان ویژه‌ای مشابه سازمان امنیت و همکاری اروپا شود. علاوه بر این، مسکو ابتکارعمل دیگری برای ایجاد منطقه غیرنظامی در خلیج فارس پیشنهاد کرد که از استقرار دائمی گروه‌های کشورهای فرامنطقه‌ای و ایجاد خطوط تماس نظامی بین کشورها جلوگیری کند.

وضعیت نامشخص توافق هسته‌ای موضوع دائمی مذاکرات دوجانبه

وزیران امور خارجه روسیه و ایران امروز، توجه خاصی به وضعیت بوجود آمده پیرامون برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) خواهند داشت. خارج شدن یکجانبه ایالات متحده از این توافقنامه مهم بین‌المللی نوعی شمارش معکوس برای موجودیت توافق هسته‌ای با ایران به وجود آورده و تحریم‌های جدید دوره‌ای آمریکا علیه تاسیسات صلح آمیز اتمی ایران، تنها به آرامی باعث بازگشت اوضاع به نقطه نخست شد. به ویژه اینکه، اخیراً آمریکا حتی محدودیت‌های یک‌جانبه‌ای را برای فعالیت تأسیسات هسته‌ای فردو ایران که با همکاری روسیه در حال تجدید کاربری است، بوجود آورده است.

ایران اصرار دارد که طرفین باقیمانده در توافق هسته‌ای باید از تامین حفظ منافع اقتصادی تهران که در این توافق نامه پیش بینی شده اطمینان حاصل کنند. با این حال، در شرایط اعمال تحریم‌ها از جانب آمریکا که عملاً تمامی شرکت‌های سراسر جهان را از انجام عملیات اقتصادی با ایران منع می‌کند ، چنین مسئله‌ای امکان پذیر است. در پاسخ به اقدامات مخرب واشنگتن، مقامات تهران از ماه مه سال ۲۰۱۹ هر دو ماه یکبار تعهدات خویش در چارچوب برجام را کاهش داده‌اند. به عقیده مسکو، واکنش ایران قابل درک و منطقی بوده و این کشور به خاطر نقض قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل از سوی آمریکا که در حمایت از برجام تصویب شده، از لحاظ قانونی حق تلافی دارد. “سرگئی لاوروف” در مصاحبه اخیر خود با برنامه «بازی بزرگ» از شبکه اول تلویزیون روسیه، تأکید کرد: «نباید با روشی که واشنگتن در پیش گرفته، با ایران رفتار شود».

همکاری دو کشور در حل و فصل اوضاع سوریه

روسیه و ایران بعنوان بخشی از “مذاکرات سه‌جانبه آستانه” برای حل بحران در سوریه با یکدیگر همکاری نزدیکی دارند. در نشست امروز مسکو، وزرای امور خارجه دو کشور قادر خواهند بود تا عملکرد اقدامات در سوریه در سال ۲۰۱۹ را جمع بندی کنند.

در سایه تلاش‌های مسکو، تهران و ترکیه بوده که امکان تشکیل کمیته قانون اساسی سوریه فراهم شده که باید متن یک قانون اساسی جدید برای این کشور را تهیه کند. طبق اظهارات مقامات مسکو و تهران ، ارزیابی کار این کمیته در این مرحله هنوز پیش از موعد است و باید به طرفین سوری اجازه داد تا با یکدیگر به توافق برسند.

نشست قبلی “مذاکرات آستانه” درباره سوریه که در سطحی بالا در نورسلطان در تاریخ ۱۱ دسامبر (۲۰ آذر ماه) برگزار شد، اگر چه منجر به تصمیمات مشخصی نشد، اما نتایج کار برای حل و فصل اوضاع سوریه هم در مسیر سیاسی و هم در جبهه زمینی در ماه های اخیر را تثبیت کرد. نتایج اقدامات در این راستا، احتمالاً یکی از موضوعات مورد بحث لاوروف و ظریف در مسکو خواهد بود.

تسنیم