۸۴ سال پیش، در بهمنماه ۱۳۱۸، جلادان حکومت دیکتاتوری رضاشاه، دکتر تقی ارانی، کمونیست مبارز میهن ما و اندیشمند انقلابی را در سن ۳۶ سالگی درزندانهای مخوف استبداد بهقتل رساندند. ولی راه ارانی با قتل او بهپایان نرسید. ندای رسا و تجهیزکنندهٔ جنبش کارگری و کمونیستی ایران خاموش نگردید. دکتر تقی ارانی درتاریخ ۱۳ شهریورماه ... بهمناسبت ۱۴ بهمن: بهیاد دکتر تقی ارانی
اندیشه و آرمانهای جنبش دوم بهمن همچنان زندهاند!
از دوم بهمنماه سال ۱۳۲۴، روزی که رفیق زندهیاد “قاضی محمد”، پیشوای محبوب خلق کُرد و حزب دمکرات کردستان، در اجتماع باشکوه هزاران تن از مردم مهاباد و شهرها و روستاهای اطراف در میدان “چوارچرا” (چهار چراغ) این شهر، تأسیس حکومت خودمختار کُردستان را اعلام کرد هفتادوهشت سال میگذرد. حکومت ملی و دمکراتیک کُردستان، دستاورد ... اندیشه و آرمانهای جنبش دوم بهمن همچنان زندهاند!
بهمناسبت صدمین سال درگذشت لنین: در بزرگداشت اندیشمند انقلابی قرن بیستم و اندیشههای ماندگارش
شنبه ۲۱ ژانویه ۲۰۲۴ (۱ بهمن ۱۴۰۲)، صدمین سالمرگ ولادیمیر ایلیچ لنین، بزرگترین شخصیت انقلابی قرن بیستم است. به همین مناسبت، نیروهای مترقی و انقلابی جهان و بهویژه کمونیستها در چنین روزی به این انقلابی بزرگ و نظریهپرداز سوسیالیسم علمی ادای احترام میکنند. لنین نهفقط نظریهپرداز، بلکه سازمانده و انقلابی برجستهای بود. لنین نظریهپردازی بود که ... بهمناسبت صدمین سال درگذشت لنین: در بزرگداشت اندیشمند انقلابی قرن بیستم و اندیشههای ماندگارش
کاسترو: اتحاد سلاح استراتژیک کوباست
در شصت و پنجمین سالگرد پیروزی انقلاب کوبا رئیسجمهور سابق این کشور تاکید کرد: اتحاد مردم این کشور عامل پیروزی بر دشمنان کوباست. در شصت و پنجمین سالگرد پیروزی انقلاب کوبا، رائول کاسترو، رئیس جمهور سابق این کشور در جشنی که در سانتاگوا د کوبا برگزار شد، تاکید کرد که وحدت سلاح استراتژیک اصلی کوبا ... کاسترو: اتحاد سلاح استراتژیک کوباست
بهمناسبت صدوششمین سالگرد انقلاب سوسیالیستی اکتبر
جایگاهِ تاریخی انقلاب اکتبر انقلاب اکتبر در دوران جنگ فاجعهبار جهانی اول بین کشورهای امپریالیستی بر سر تقسیم جهان و همچنین در دوران سلطهٔ کشورهای سرمایهداری بر جهان روی داد. پیروزی انقلاب اکتبر بهرهبری لنین و بلشویکها در روسیه پایانی تاریخی بر دیدگاههای ابدی بودن جهان سرمایهداری بود و به خلقهای زیرستم در جهان نشان ... بهمناسبت صدوششمین سالگرد انقلاب سوسیالیستی اکتبر
به مناسبت ۱۵۰مین سالگرد تولد لنین: اندیشههای این انقلابی بزرگ چه درسهایی برای امروز ما میتواند داشته باشد؟
۱۵۰ سال از تولد لنین میگذرد که شاید بتوان او را بزرگترین شخصیت در برجستهترین رخداد تاریخ معاصر بشر [انقلاب اکتبر روسیه] دانست. چرا چنین میگوییم؟ مارکسیستها تاریخ را صرفاً به صورت مجموعهای از مردان بزرگ نمیبینند، بلکه آن را تاریخ مبارزات طبقاتی میدانند که از درون تضادهای توسعهٔ نیروها و مناسبات تولید پدید میآید. پس از چه لحاظ است که بزرگی و عظمت لنین را تجلیل میکنیم؟
از نگاه مارکسیستها، بزرگی و عظمت انسانها، و در واقع طبقات، در میزان توانایی آنها در تحلیل و درک نیروهای مؤثر در لحظهٔ تاریخی حیات آنها، در شناخت توان و محدودیتهای آنها، و سپس استفاده از این توانایی در عمل خودآگاهانهای است که رشد بیشتر نیروهای مترقی را- که مستقل از ارادهٔ آنها عمل میکنند- امکانپذیر میکند.
بزرگی و عظمت لنین در توانایی او در برداشت عمیقش از مارکسیسم و شناخت گرایشها و جنبشهای موجود در زمان خودش، و کاربرد این دانش در عمل انقلابی بود به طوری که در لحظههای حسّاس برای تودهٔ مردم قابلدرک بود و به آنها این امکان و توان را میداد که گام بزرگی به جلو بردارند که تاریخِ آنها را شکل داد و حالِ حاضر متلاطم ما را نیز همچنان شکل میدهد.
آگاهی سیاسی لنین در زمانی و در دنیایی شکل گرفت و قوام یافت که انحصارهای بزرگ سرمایهداری در حال ادغام با قدرت دولتی بودند تا بازار جهانی سرمایهداری ناموزونی را شکل دهند که بحرانهای جهانی عظیمی را به وجود میآورد و جنگهای امپریالیستی به راه میاندازد. این روند در عین حال به تجمع جمعیتهای عظیمی از زحمتکشان در قالب نیروی کار اجتماعی منجر شد که به نوبهٔ خود، جنبشهای کارگری و حزبهای سوسیالیستی را، با آرمانِ ساختن دنیایی بهتر، به وجود آورد.
فراموش نکنیم که در زمان حیات لنین چند نفر بودند که خودشان را کمابیش مارکسیست میدانستند؟ لنین خودش جزو عدهٔ نسبتاً اندکی بود که میدیدند که توسعهٔ شیوهٔ تولید سرمایهداری به نقطهای رسیده است که خیزشهای انقلابی در سراسر دنیای سرمایهداری را حتمی و نزدیک کرده است. از دید لنین و هواداران او، پاسخ دادن به پرسشهای حیاتی در زمینهٔ استراتژی و تاکتیک انقلابی توسط مارکسیستها ضرورت مبرم آن لحظهٔ تاریخی بود و نمیبایست آن را به زمانی دور، به آیندهٔ تاریخ بشر، موکول کرد. بزرگی و عظمت لنین در اساس در این واقعیت نهفته است که نظریههای او، که به صورت اندیشههای کاربردی او در خدمت جنبشهای تودههای عظیم مردم در سال ۱۹۱۷ درآمد و بیان شد، نقش رهبریکننده برای تودهها در لحظههای مهم داشت، و آنها را قادر ساخت که جنبش انقلابی عظیمی را در جامعه شکل دهند و به پیش برند.
نظریههای لنین و رهبری او این امکان را به او داد که ضعف سرمایهداری روسیه در درون توسعهٔ ناموزون سرمایهداری جهان را بهخوبی متوجه شود و این امکان را شناسایی کند که آن ضعف میتواند تعیینکنندهٔ وقایع در جایی دیگر باشد. در عین حال، در نوشتههای لنین همیشه بر این امر تأکید شده است که شکلهای جنینی شیوهٔ تولید سوسیالیستی در خودِ نظام سرمایهداری نطفه میبندد. در فرایندهایی مانند: ایجاد مؤسسات عظیمی که در آنها هزاران کارگر در مکان و زمان معیّنی [برای تولید] گرد آمده و سازمان داده میشوند، افزایش نقش دولت در بازتولید نظم سرمایهداری، و ایجاد شکلهای نوین ارتباطات و زیرساختهای اجتماعی توسط دولت، لنین آیندهای را میدید که از درون حال بیرون میآید. او در سال ۱۹۱۷ این عبارت ماندگار را نوشت: “سوسیالیسم اکنون از همهٔ دریچههای سرمایهداری نوین به ما خیره شده است.” البته میدانیم که لنین نظریهٔ مارکسیستی دولت را تکمیل کرد و در جایگاه خودش در قلب اندیشه و عمل انقلابی قرار داد. او ماهیت انقلاب را انتقال قدرت از یک طبقه به طبقهٔ دیگر میدانست. دولتها بهخودیخود و بدون در دست گرفتن دستگاه حکومتی و استفاده از آن علیه مقاومت طبقهٔ سرمایهدار، بدون استفاده از این قدرت به منظور سلب مالکیت کردن از سلب مالکیت کنندگان، و مهم اینکه، بدونِ از قید و بند رها کردنِ مناسبات و نیروهای تولید سوسیالیستیِ رشد یافته در درون سرمایهداری، نمیتوانند سوسیالیسم را برقرار کنند. با ماشین دولتی سرمایهداری نمیتوان سوسیالیسم را برقرار کرد. مرحلهٔ انتقالی انقلاب باید شکل سیاسی معیّنی داشته باشد: دیکتاتوری پرولتاریا [دیکتاتوری از ریشهٔ دیکته کردن]؛ یعنی مرحلهای که در آن طبقهٔ کارگر خود را در موقعیتی قرار میدهد که سمتوسو و آهنگ تغییر را دیکته میکند، و آزاد کردن و ساختنِ عناصر شیوهٔ تولید نوین را آغاز میکند. در این شکل سیاسی است که روندِ در هم شکستن دستگاه حکومتی بورژوایی، دموکراتیک کردن اجزای سازندهٔ آن و قرار دادن آنها در خدمت ارادهٔ مردم، و ساختن دولتی نوین آغاز میشود، دولتی که در روند تحوّل آیندهٔ خود [علّت وجودی خود را به طور کامل از دست میدهد و] دیگر دولت [به معنایی که اکنون تعریف میکنیم] نخواهد بود. بینش نظری لنین قابل تبدیل به عمل بود. او با این بینش و موضع توانست تودهها را به حزب بلشویک جلب کند، و ضمنِ شناخت و بیان خواستهای جنبشهای خودانگیختهٔ انبوه مردم روس- کارگران و دهقانان- در سال ۱۹۱۷، توانست استراتژی بلشویکها را مناسب با لحظه تدوین و هدایت کند. خیزش انقلابی در کشورهای اروپایی، که انقلاب روسیه نیز بخشی از آن بود، ضعیفتر از آن بود که لنین امید داشت، و به همین دلیل در آلمان، مجارستان، و ایتالیا به عقب رانده شد. با همهٔ اینها، انقلاب روسیه زنده ماند. دیکتاتوری پرولتاریا [در روسیهٔ انقلابی] از طبقهٔ سرمایهدار سلب مالکیت کرد و مناسبات سوسیالیستی تولید را برقرار کرد.
در نتیجه، نیروهای تولیدی عظیمی رها شدند که توانستند کامیابیهای خارقالعادهای به دست آورند، و بسیج نیروها [طی جنگ جهانی دوّم] شکست دادن فاشیسم جهانی در سال ۱۹۴۵ را امکانپذیر کرد. وضعیت برابری اجتماعی بهبود چشمگیری یافت، و در زمینههای سوادآموزی، خدمات بهداشتی و درمانی، و دانش و فن پیشرفتهای بزرگی به دست آمد. پس از جنگ جهانی دوّم، مناسبات تولید سوسیالیستی به کشورهای دیگر در شکل دموکراسیهای مردمی گسترش یافت. بر اثر این دگرگونیها، حتّی در درون کشورهای امپریالیستی که سرمایهداری انحصاری دولتی حاکم بود، نیروهای طبقهٔ کارگر با هدایت نیروهای سوسیالیستیِ الهامگرفته از انقلاب اکتبر روسیه توانستند با مبارزات خود، از طبقهٔ حاکمِ نگران و بیمناک این کشورها، امتیازهایی برای مردم بگیرند.
در اهمیت تاریخی لنین و آثار او تردیدی نیست. ولی حتّی امروزه نیز، پس از عقبنشینی نیروهای سوسیالیستی جهان [پس از فروپاشی شوروی و دولتهای سوسیالیستی اروپای شرقی]، سرمشق لنین و تا حدّ زیادی نظریههای او، همچنان اهمیت فراوانی برای همهٔ ما دارد. ما در دنیایی زندگی میکنیم که انحصارها و شرکتهای چندملیتی همچنان از قدرت حاکم به منظور تقسیم کردن جهان بین خودشان و به خدمت گرفتن آن برای تخریب سطح زندگی ملّتهای خودشان استفاده میکنند. سرمایهداری نظام و شیوهٔ تولیدی پوسیده و تهدیدی برای هستیِ مردم جهان است. از لحاظ اقتصادی، نظامی راکد و در معرض همیشگی شوکهای مالی است که آن را به سوی رکود میراند و میلیونها تن را به فقر و گرسنگی میکشاند. سرمایهداری نه میتواند نابودی زیستمحیطی را مهار کند و نه میتواند واکنش مناسبی نسبت به همهگیری جهانی کنونی نشان دهد که اقتصادهای شکننده و ضعیف را در هم میشکند و زیرساختهای اجتماعی را تهدید به فروپاشی میکند. نظام سرمایهداری همچنان به تولید اجتماعی و تولید طبقهٔ کارگر و زحمتکشان ادامه میدهد که اکنون بسیار بزرگتر از قبل است. اگرچه سرمایهٔ مالی و کشاورزی سرمایهدارانه باعث نابودی دهقانان شده است، ولی این زحمتکشان هنوز بخش بزرگی از جمعیت کشورهای جهان سوّم را تشکیل میدهند. در برابر همهٔ کاستیها و ناکامیهای سوسیالیسم واقعاً موجود، هیچ راه بدیل دیگری به سوی سوسیالیسم کشف نشده است که بتواند جایگزینِ نیاز به نوعی دموکراتیکتر شدن حاکمیتِ مسلّطِ پرولتاریا بشود: برخیها کنترل و شکل اعمالِ قدرت دولتی در کل خودش را مطرح میکنند.
مارکسیسم، شامل میراث تاریخی عظیم زندگی و آثار لنین، تا زمانی که سرمایهداری وجود دارد، موضوعیت خواهد داشت. ما باید این میراث غنی را بیاموزیم و درک کنیم و آن را در دورهٔ هولناک کنونی خودمان به کار بندیم.
نوشتهٔ پروفسور جاناتان وایت
نامهٔ مردم
به مناسبت چهل و پنجمین سالگرد کشتار وحشیانهٔ بیژن جزنی و یاران توسط رژیم پهلوی
با فرا رسیدن فروردین ۱۳۹۹، چهل و پنج سال از جنایت هولناک رژیم محمدرضاشاه پهلوی و دستگاه امنیتی آن، ساواک، در کشتار گروهی از مبارزان راستین راه آزادی میهن ما میگذرد. در روز ۳۰ فروردین ۱٣۵۴، ۹ نفر از زندانیان سیاسی رژیم شاهنشاهی که تنها جرمشان پیکار در راه تحقق آزادی و عدالت در میهن ما ... به مناسبت چهل و پنجمین سالگرد کشتار وحشیانهٔ بیژن جزنی و یاران توسط رژیم پهلوی
بهاستقبال صدمین سالگرد تأسیس حزب کمونیست ایران!
رفقای گرامی! با فرارسیدن خردادماه ۱۳۹۹ از تاریخ تأسیس حزب کمونیست ایران صد سال سپری میشود. اگرچه نطفههای جنبش کارگری و سوسیالدموکراسی در میهن ما در دوران انقلاب مشروطیت نضج یافت و تأثیرهایی تعیین کننده بر روند شکلگیری و پیروزی انقلاب مشروطیت داشت اما بااینهمه جنبش کارگری و کمونیستی ایران در هیئت حزبی سازمان یافته ... بهاستقبال صدمین سالگرد تأسیس حزب کمونیست ایران!
فعال کارگری؛ اراده سیاسی برای نجات جان کارگران وجود ندارد
وضعیت ایمنی و بهداشت کار بعد از حادثه پلاسکو بدون هیچگونه تغییر بنیادین و اساسی در ساختار ایمنی کشور به صورت قبل ادامه دارد.
در سوگ مبارزی نستوه رفیق ملکه محمدی!
اطلاعیهٔ کمیتهٔ مرکزی حزب تودهٔ ایران دربارهٔ درگذشت رفیق ملکه محمدی: در سوگ مبارزی نستوه!