روز چهارشنبه ۲۴ مارس/۴ فروردین، محمد اشرف غنی، رئیس جمهوری افغانستان همراه با شماری از مقام‌های بلندرتبه دولتی به ولایت نیمروز در مرز ایران سفر کرد و بند (سد) کمال‌خان را رسماً افتتاح نمود. او به این مناسبت بر لزوم همکاری میان تهران و کابل تأکید کرد و گفت که افغانستان می‌خواهد در ازای آب، از ایران نفت دریافت کند.

به گزارش رادیو فرانسه: غنی در مراسم افتتاح بند کمال خان گفت: «آب کشور را مفت به کسی نمی‌دهیم. این آب محصول ولایت نیمروز است و آن‌را با افتخار به ایران می‌فروشیم. اقتصاد دو کشور، متمم یکدیگر است، نه مخالف یکدیگر. با کشور ایران در مذاکره هستیم که ولایت نیمروز کندوی (انبار – مخزن کشاورزی) افغانستان نه، بلکه کندوی ایران هم باشد».

او اضافه کرد: «امروز اختیار آب هلمند به دست مردم ما قرار گرفت و در توزیع زمین بند کمال‌خان به مردم محل اولویت داده می‌شود. ما مانند بید به هر باد نمی‌لرزیم، آوازه‌ها و کاغذها می‌آیند، اما مردم افغانستان استوار در جای شان قرار دارند».

محمد اشرف غنی گفت: دیگر آب و خاک افغانستان رایگان نیست و آب کشور را در قبال نفت به ایران می‌فروشیم.

به گفتۀ رئیس جمهوری افغانستان «بند کمال‌خان یک وسیله است، اما هدف آن احیای نیمروز آباد، آزاد و مرفه در چوکات (چارچوب) جمهوریت می‌باشد و امیدواریم که دیگر کلمه نیمروز محروم را نشنویم. افتخار دارم که امروز آرزوی افغان‌ها پس از قرن‌ها به حقیقت پیوست».

او تصریح کرد: «دولت و مردم افغانستان نه تنها طرح، بلکه ارادۀ تحقق آن را نیز دارند و امید است که ملت افغانستان در صد روز آینده شاهد تحقق پروژه‌های مهم زیربنایی در سراسر کشور باشند. باید طرح واضح اتکا به خود را داشته باشیم و افغانستان بعد از این نباید دست گدایی را دراز کند و نیاز مبرم است که سرمایه‌های پنهان خود را به کار ببریم».

رئیس جمهوری افغانستان تاکید کرد که آب باید به موثرترین شیوه مدیریت شود و او در راستای منافع ملی به عقب بر نمی‌گردد و حاضر است در این راه سر خود را قربان کند.

سد، یا بند کمال خان ۱۶ متر ارتفاع و ۵۲ میلیون مترمکعب ظرفیت ذخیرۀ آب دارد. وزارت انرژی و آب افغانستان ظرفیت تولید برق بند کمال‌خان را ٩ مگاوات و ظرفیت آبیاری را بیش از ۱۷۴ هزار هکتار زمین زراعتی اعلام کرده است.

وزارت امور داخلۀ أفغانستان نیز یادآوری کرده است که در دوران ساخت بند کمال‌خان ۳۵ حمله علیه آن صورت گرفت که طی آن ۳٩ سرباز افغان کشته و مجروح شدند و ۲٨ جنگجوی طالبان دستگیر گردیدند.

معاهده آب میان کابل و تهران

بند (سد) کمال‌خان یکی از پروژه‌های مهم اقتصادی افغانستان است که در ولسوالی (شهرستان) «چاربرجک» به فاصله ٩۵ کیلومتری جنوب شهر زرنج ، مرکز ولایت نیمروز افغانستان و هم‌مرز با ایران موقعیت دارد. این بند به هدف کنترل آب‌های شیرین و آب‌های موسمی (سیلاب) در افغانستان ساخته شده است.

براساس اطلاعات وزارت انرژی و آب افغانستان، برای اولین‌بار کار ساخت بند کمال‌خان در سال ۱٩۶۶ میلادی آغاز شد که به دلایل مختلف از جمله جنگ‌های داخلی و تحولات سیاسی کارش به پایان نرسید. کار دوباره این بند در سال ۲٠۱۱ رسماً آغاز شد که کار ساخت بخش‌های اول و دوم آن تکمیل شد و کار بخش سوم آن در سال ۲٠۱۷ با بودجه ساخت ۷٨ میلیون دلار توسط یک شرکت ترکی آغاز شد و به سرانجام رسید.

شایان ذکر است که آب‌های افغانستان در دریاچه هامون سرازیر می‌شود و بخشی از این آب در بند کمال‌خان مورد مدیریت و کنترل قرار می‌گیرد. دریاچه هامون دریاچه‌ای مشترک میان افغانستان و ایران است.

مقام‌های افغانستان و ایران در سال ۱٩۷۲ میلادی قراردادی را در زمینه حقابۀ ایران از رود هیرمند امضا کردند.

محمد اشرف غنی، رئیس جمهوری افغانستان در مراسم افتتاح بند کمال‌خان در مورد این معاهده آب گفت که مشکل در معاهده آب میان کابل – تهران نبود، بلکه مشکل در روند اجرای آن بود.

هرچند دولت ایران همواره از ساخت بندهای آبگردان در افغانستان ابراز نگرانی کرده است، اما حکومت افغانستان گفته است که متعهد به اجرا معاهده آب میان کابل و تهران است.