مجله آمریکایی «فورچون» در گزارشی به این موضوع پرداخت که واکسن‌های ضد کرونای تولید شده توسط کشور چین چطور می‌توانند خلأهای باقی مانده در پروسه تولید و تامین واکسن‌های تولید شده توسط شرکت‌های آمریکایی «فایرز» و «مودرنا» و شرکت انگلیسی «آسترازنکا» را پر کنند.

بر اساس این گزارش، در طول هفته‌های اخیر، مجموعه‌ای از تولید کنندگان واکسن از جمله فایرز، مدرنا و آسترازنکا با ارائه داده‌های امیدوار کننده از فاز سوم آزمایشات بالینی واکسن‌های خود، به جهان امید داده‌اند که پاندمی کووید-۱۹ به پایان خواهد رسید.

انگلیس، اولین کشور غربی بود که مجوز استفاده از یک واکسن ضد کرونا را صادر کرد و اجازه داد که شرکت آمریکایی فایرز، واکسن‌های تولیدی‌اش را برای استفاده اضطراری برای کارمندان حوزه پزشکی و سایر گروه‌هایی پر خطر توزیع کند.

بر این اساس، انتظار می رود که آمریکا و اتحادیه اروپا نیز در طول روزها و هفته های آینده رویکرد انگلیس را دنبال کنند و به سازندگان واکسن‌های ضد کرونا، جهت شروع توزیع واکسن های برگزیده اشان، چراغ سبز نشان دهند.

اما در میان این خوش بینی ها، کارشناسان درباره دسترسی به واکسن‌های شرکت های آمریکایی فایرز و مودرنا که پخش آنها به مکانیسم های پر هزینه توزیع زنجیره سرد نیاز دارد و همچنین درباره کیفیت داده‌های ارائه شده از سوی شرکت انگلیسی «آسترازنکا» ابراز نگرانی کرده‌اند.

در عین حال، به نظر می رسد که دو تولید کننده پیشروی واکسن در چین از جمله شرکت خصوصی «سینووک» و شرکت دولتی «سینوفارم» در آستانه ارائه و توزیع واکسن‌های خود در طول هفته های آینده هستند؛ واکسن‌هایی که توزیع آنها نیازی به شبکه‌های گران قیمت و پر هزینه زنجیره سرد ندارد.

به نظر می‌رسد که سازندگان واکسن در غرب در زمینه رقابت‌های جهانی برای تولید واکسن در جایگاه برتر باشند، اما باید گفت که تولید‌کنندگان چینی واکسن‌های ضد کرونا احتمالا به پر کردن خلأهای به جا مانده در پس زمینه تولیدات شرکت‌های غربی کمک خواهند کرد.

واکسن های ضد کرونای تولید شده توسط شرکت‌های فایرز و مودرنا در آمریکا، بر اساس تکنولوژی جدید و پیشرفته «ام آر ان ای» تولید شده‌اند و به همین دلیل تولیدات این شرکت‌‌های آمریکایی باید حین حمل و نقل در دمای زیر صفر درجه نگهداری شوند؛ رعایت چنین محدودیت‌های دمایی، باعث می‌شود که دسترسی کشورهای کم درآمد و یا کشورهایی با درآمد متوسط به این واکسن‌ها دشوار شود چرا که توزیع این واکسن‌ها به زیرساخت‌های سردخانه‌ای نیازمند است.

برای مثال، مقامات شرکت دولتی تولیدکننده واکسن «بیو فارما» در اندونزی، چهارمین کشور پرجمعیت جهان، اعلام کرده اند که با توجه به چالش های لجستیکی و تدارکاتی در توزیع واکسن های فایرز، نمی توانند آنها را خریداری کنند.

واکسن های تولیدی شرکت فایرز آمریکا که در اصل توسط شرکت آلمانی «بیو ان تک»  ساخته شده اند، باید در دمای منفی ۷۰ درجه سانتی گراد (منفی ۹۴ درجه فارنهایت) حمل شوند که این دما از دمای متوسط زمستان قطع جنوب نیز سردتر است!

واکسن های تولیدی شرکت آمریکایی مودرنا نیز باید در دمای منفی ۲۰ درجه سانتی گراد (منفی ۴ درجه فارنهایت) حمل شوند که این میزان دما تقریبا با دمای یک فریزر خانگی برابر است.

شرکت آمریکایی فایرز، کانتینرهای حمل و نقل خاص خودش را تولید کرده است که این کانتینرها دما را به مدت نهایتا ۱۰ روز، به اندازه منفی ۷۰ درجه سانتی گراد حفظ می کنند ولی برای نگهداری طولانی مدت تر این واکسن ها به شبکه گران قیمتی از انبارهای فریزری فرودگاهی، کامیون های یخچال دار، فریزرهای موجود در محل تولید نیاز است که هزینه ای ۱۰ هزار دلاری می طلبند.

از طرف دیگر، شرکت انگلیسی «آسترازنکا» اخیرا از کارآمدی ۹۰ درصدی واکسن های ضد کرونای خود بدنبال نتایج به دست آمده از آزمایشات بالینی فاز سوم خبر داده است؛ واکسن های این شرکت بر اساس تکنولوژی آدنو ویروس (القاء واکنش ایمنی با عفونی کردن سلول ها از طریق شکل ضعیف شده یک ویروس زنده) تولید شده اند؛ این واکسن ها باید در دمای ۲ الی ۸ درجه سانتی گرادی (۳۶ الی ۴۷ درجه فارنهایت) نگهداری شوند که این میزان دما تقریبا معادل دمای یک یخچال خانگی است و بنابراین توزیع این واکسن ها آسان تر می‌شود.

اما با این حال، کارشناسان درباره شفافیت و دقت لازم در داده های ارائه شده از سوی شرکت واکسن سازی آسترازنکا ابراز نگرانی کرده اند؛ این سؤال برای دانشمندان پیش آمده است که به چه دلیل کارآمدترین نتایج حاصل شده در آزمایشات این شرکت، از خطای دوز آشکار حاصل شده اند و چطور مجموعه داده ها از چندین کشور با یکدیگر ترکیب شده اند و در نتایج نهایی ارائه شده از سوی این شرکت فهرست بندی شده‌اند.

در پاسخ به این شبهات سخنگوی این شرکت انگلیسی اعلام کرد که آزمایشات بالینی را با رعایت بالاترین حد استاندارد اجرایی کرده ولی با این حال مدیرعامل این شرکت، متعهد شده است که مطالعات بیشتری در زمینه معتبرسازی نتایج اعلام شده اش، انجام دهد.

بر اساس اظهارات « هوانگ یان ژونگ»عضو ارشد بهداشت جهانی در شورای روابط خارجی آمریکا، مشکلات مطرح شده در ارتباط با واکسن های تولیدی شرکت های آمریکایی و انگلیسی باعث شده است که در تامین جهانی واکسن های این شرکت ها خلأ بزرگی ایجاد شود که احتمالا سازندگان واکسن در چین آن را پر می کنند.

سینووک و سینوفارم دو تولید کننده برتر واکسن در چین هستند که در حال حاضر مشغول انجام فاز سوم آزمایش روی واکسن‌های منتخب خود هستند؛ واکسن‌های این شرکت‌های چینی قابلیت توزیع بدون نیاز به زنجیره سردخانه ای را دارند؛ واکسن تولیدی سینووک به نام «کرونا وک» از فرم های غیر فعال کووید-۱۹ برای القاء واکنش ایمنی استفاده می‌کند؛ دو واکسن بدون نام شرکت سینوفارم چین نیز مبتنی بر تکنولوژی مشابهی هستند.

هوانگ با اشاره به اینکه پکن واکسن‌های تولیدی چین را جایگزینی کامل و بالقوه برای واکسن شرکت آسترازنکا می‌داند، اعلام کرده است که پکن واکسن های سینووک و سینوفارم را خصوصا به کشورهای کم درآمد و یا کشورهایی با درآمد متوسط و به ویژه کشورهایی ارائه می‌کند که استطاعت مالی جهت پرداخت هزینه‌های واکسن را ندارند و فاقد ظرفیت مورد نیاز جهت تامین زنجیره سردخانه توزیع واکسن هستند.

شرکت سینووک نیز اعلام کرده است که واکسن های تولیدی اش قابلیت نگهداری و حمل و نقل در دمای بین ۲ الی ۸ درجه سانتی گرادی را دارند؛ بر اساس گزارش های رسانه های دولتی چین، واکسن های سینوفارم نیز در دمایی بین ۲ الی ۸ درجه سانتی گراد نگهداری می شوند.

سینووک در حال انجام آزمایشات بالینی گسترده در برزیل و اندونزی است؛ مقامات کشورهای برزیل، ترکیه و اندونزی از پیش، قراردادهایی را با سینووک امضا کرده اند با این محور که در صورت تائید موفقیت آزمایشات فاز سوم واکسن های سینووک، این کشورها ده ها میلیون دوز واکسن کروناوک را از این شرکت چینی خریداری کنند.